Musical wszech czasów w Chorzowie

Teatr Rozrywki zaprasza na jeden z najgłośniejszych musicali świata: Cabaret. Pozornie jest to tylko opowieść o dwojgu młodych ludzi, których łączy nagłe uczucie. Pozornie tylko na drugim planie znajduje się dramatyczna relacja dwojga starszych ludzi, którym okrutne koło Historii nie pozwala na późną, być może ostatnią miłość. Cabaret jest przede wszystkim świetnie skonstruowaną, pełną wspaniałej, przebojowej muzyki opowieścią o rodzącym się nazizmie.

W burzliwych latach, jakie nastały po zakończeniu I wojny światowej, Berlin zmienił się w prawdziwie kosmopolityczne miasto. Koniec ograniczeń i zakazów, wyraźne rozluźnienie moralne i obyczajowe oraz – zrozumiała po wojennym koszmarze – afirmacja życia przyniosły ze sobą podmuch liberalizmu, a nawet rozwiązłości. W tej atmosferze w Berlinie świetnie czuć się zaczęli przybysze z różnych stron i z różnych półświatków: ekspresjoniści, seksomaniacy, tancerze-nudyści, defraudanci, królowie czarnego rynku, narkomani, transwestyci, sutenerzy, prostytutki, magowie...

Taka szemrana publiczność zaczęła pojawiać się co noc w berlińskich kabaretach: w zadymionych, gwarnych lokalach, przy maleńkich stolikach zastawionych trunkami, toczyło się nader prawdziwe życie. Striptiz, jazz i orgia tańca...

A tymczasem na ulicach rosło i pęczniało coś, co do dzisiaj wprawia w zdumienie historyków. Trudno bowiem wyjaśnić, dlaczego wolny, leżący w centrum Europy naród – naród o bogatej historii i tradycji – wyrzekł się dobrowolnie swojej wolności i pogrążył najpierw w zbiorowym szaleństwie, a później w morzu zbrodni.

O tym właśnie momencie, gdy granicząca z histerią afirmacja życia spotyka się z narastającą grozą nazizmu, opowiada musical Cabaret. Genialne dzieło Kandera, Masteroffa i Ebba znowu jest niebezpiecznie aktualne...

Jak pisze Daniel Wyszogrodzki w encyklopedycznym dziele „Ale musicale!", Cabaret to „jeden z musicali wszech czasów, porywający i przełomowy (...) Musical dla dorosłych, «ociekający dekadencją» na tyle, na ile było to możliwe w 1966 roku na scenie. W znakomitej ekranizacji z 1972 roku pozwolono sobie na znacznie więcej..." Spektakl został uhonorowany m.in. ośmioma Tony Award 1967 (najlepszy musical, najlepsze piosenki, aktor drugoplanowy, aktorka drugoplanowa, reżyseria, choreografia, scenografia i kostiumy). W roku 1998 przyznano Tony Award za najlepszy revival, dla aktora, aktorki i aktora drugoplanowego. Poza tym, londyńskie revivale nagrodzono prestiżowymi Olivier Award: w 1994 r. dla najlepszej aktorki drugoplanowej oraz – w 2006 roku – dla aktorki drugoplanowej i za choreografię.

Musical miał prapremierę na Broadwayu w listopadzie roku 1966, zaś na West End przywędrował w lutym 1968 r. W roku 1987 powstała nowa wersja musicalu – rozszerzona (revised), która jednak nie dotarła wówczas do Polski. A polska prapremiera Cabaretu (wg scenariusza z 1966 r.) odbyła się 26 czerwca 1992 r. w ówczesnej Operetce Wrocławskiej (dziś to Teatr Muzyczny Capitol). Reżyserował Jan Szurmiej. Rolę Clifforda Bradshawa zagrał wtedy Jacek Bończyk.

Trzy miesiące później (18 września 1992 r.) w Chorzowie miała miejsce premiera Cabaretu w reżyserii Marcela Kochańczyka. W postać Sally Bowles wcieliła się Maria Meyer, jako Clifford partnerował jej Cezary Jakubicki (jakiś czas później zastąpił go Mirosław Książek). Niezapomnianą parę stworzyli: Elżbieta Okupska jako Fräulein Schneider oraz Stanisław Ptak jako Herr Schultz. Ernsta Ludwiga zagrał Robert Talarczyk, a Fräulein Kost – Lidia Majerczak (później Agata Witkowska). Rolę Mistrza Ceremonii reżyser powierzył Jacentemu Jędrusikowi i była to jedna z najwspanialszych kreacji tego aktora. Publiczność pokochała chorzowski Cabaret od pierwszego wejrzenia. Krytycy również docenili przedstawienie, a Jury Nagrody Artystycznej ZŁOTA MASKA uhonorowało Cabaret, przyznając:
– tytuł "spektakl sezonu 1992/1993",
– ZŁOTĄ MASKĘ 1993 dla Marcela Kochańczyka za reżyserię,
– Specjalną ZŁOTĄ MASKĘ 1993 im. red. Barbary Sośnierz dla Jacentego Jędrusika za rolę Mistrza Ceremonii,
– ZŁOTĄ MASKĘ 1993 dla Elżbiety Okupskiej za rolę Fräulein Schneider,
– DYPLOM HONOROWY dla Haliny Mattheus za artystyczne wykonawstwo kostiumów.

Cabaret w Teatrze Rozrywki wystawiany był do końca 2002 r. (po śmierci Stanisława Ptaka rolę Herr Schultza grał Andrzej Kowalczyk). 150 spektakli zobaczyło 42.330 widzów. 

Jolanta Król
Materiał Teatru
16 marca 2019