Niedokończone solo Rafała Urbackiego

Rafał Urbacki, śląski choreograf, tancerz, reżyser, animator i performer... zmarł wieczorem w środę, 22 maja. O jego odejściu poinformowała Iwona Olszowska. Był artystą jedynym w swoim rodzaju. Choć nie chodził - tańczył, choć poważnie chorował... pracował. A praca dodawała mu energii do walki z miopatią. We wszystkim widział sztukę, a o swoich pomysłach informował na facebookowym profilu. Pogrzeb odbędzie się w sobotę, 25 maja, o godz. 12.00 na cmentarzu parafialnym w Gliwicach (ul. Kozielska 120).

Był choreografem, moverem, performerem. Urodził się w 1984 roku w Tarnowskich Górach. Mieszkał w Gliwicach, gdzie też zmarł. Studiował reżyserię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, kulturoznawstwo na Uniwersytecie Śląskim oraz wiedzę o teatrze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Edukację ruchową zainicjował jako tancerz na wózku w Teatrze Tańca „Kierunek" w Bytomiu. Przez lata uczestniczył w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Tańca Współczesnego i Festiwalu Sztuki Tanecznej organizowanej przez Śląski Teatr Tańca w Bytomiu, podczas której tańczył w projektach: „Gessel Mason" („I Am", 2007 i „Zazwyczaj", 2008), Victorii Fox („Human Shadows", 2008 i „Traces of ourselves that we leave behind", 2009), Phila Williamsa („Unknown", 2009), Katarzyny Rybok („Ścieżki Zasilania", 2007) i duecie z Jakubem Lewandowskim („Resoraki", 2009). Autorskie solowe projekty performera to między innymi: „BezSen" (Festiwal Tańcząca Wyspa Tolerancji, Kalisz 2007), autobiograficzne Urodziny (Scena Tańca Współczesnego, Kraków 2008), „Zrównywanie" (XVI MKTWiFST, 2009). Był współautorem i tancerzem w video-dance („The Lift", 2009 i „The Adventures of Giraffi and Charming Seally", 2010) oraz reżyserem projektu Mover, będący projektem społecznym prezentowanym podczas XVII MKTWiFST w 2010 roku, poruszającym problem kondycji tancerza w Polsce.

Urbacki był też rezydentem w prestiżowym polskim programie na współczesną choreografię SOLO PROJEKT 2010 w Starym Browarze w Poznaniu. Współpracował z duetem Strzępka/Demirski w spektaklu „Tęczowa Trybuna 2012" (Teatr Polski we Wrocławiu, 2011) i „Położnice Szpitala Świętej Zofii" (2011, Teatr Rozrywki w Chorzowie). Uczestniczył także w warsztatach tanecznych i choreograficznych z takimi tancerzami, jak: Keith Hennessy (USA), Chris Harring (Austria), Ria Higler (Holandia), Michael Schumacher (USA), Peter Pleyer (Niemcy), Simone Aughterlony (Nowa Zelandia), Ray Chung (Chiny/USA), Daniel Lepkoff (USA), Danya Elraz (Izrael). Milan Kozanek (Słowacja), Tal Avni (Izrael), Emio Greco (Holandia), Maria Grudskaya (Rosja) i in. Współpracował z Akademią Muzyczną prowadząc zajęcia na studiach podyplomowych z zakresu muzykoterapii oraz ze świadomości ciała i improwizacji w całym kraju.

Wśród jego ostatnich projektów należy wymienić: „Gatunki chronione" (z Anu Czerwińskim, Teatr ROZBARK, Bytom 2014) – choreodokument z udziałem performerów z alternatywną motoryką zrealizowany w postindustrialnej przestrzeni rezerwatu ptaków „Żabie Doły" o podmiotowości jego bohaterów w polskiej rzeczywistości i projekt społeczny realizowany z mieszkańcami Rozbarku pt. „Serce robotnika napędza praca" (Teatr Rozbark, Bytom 2014). „Jaram się" (Industriada/ Teatr Śląski, Huta Królewska 2016), czyli choreodokument o wygaszaniu przemysłu hutniczego na Górnym Śląsku, nawiązujący do prac choreograficznych okresu tacheryzmu oraz industrialnych imprez rave'owych, a także multimedialną instalację „Ten 21 roczek" z okazji zwieńczenia obchodów 95. rocznicy Powstań Śląskich (Muzeum Śląskie/ Muzeum Powstań Śląskich, Katowice 2016), elektrokabaret „Bloki i familoki. Kabaret społeczny" (Teatr Śląski, Katowice 2015), choreodokument o pracownicach byłych zakładów przemysłowych – Porcelany Śląskiej w Katowicach-Bogucicach i sortowni KWK Katowice pt. „Kształt rzeczy. O węglu i porcelanie" (Centrum Scenografii Polskiej, Katowice 2015), czy „Nie z tej ziemi" (Teatr Śląski / Industriada, Nikiszowiec 2015) – interaktywny spacer, „Larmo w Bogucicach. Koncert dzielnicy" (Muzeum Śląskie, Katowice 2015) – widowisko muzyczne z udziałem Orkiestry Dętej Katowice i chóru społecznego Ludzie z Bogucic,

Pod wpływem podejmowanych przez niego działań doszło do transformacji modelu postrzegania tancerza i zaistnienia w zbiorowej świadomości tancerzy o alternatywnej motoryce. Rafał Urbacki był innowatorem i prekursorem. Wprowadzał nową jakość w sztuce i nowe pojęcia. W udzielonym mi kiedyś wywiadzie wyjaśnił, że skłania się ku stosowaniu nomenklatury utrzymanej w duchu niedeprecjonującym i niewartościującym. Otóż, mówił o osobach o alternatywnej motoryce. Tak pojmowana niepełnosprawność nie ogranicza, a rozszerza znaczenie. Choreograf przyznwał, że nie przypomina sobie momentu, żeby traktował swoją alternatywną motorykę jako ograniczenie. Twierdził też, iż nie można budować niczego na nieustannej negacji siebie albo szukaniu analogii do innych wzorców ruchowych. Stan początkowy danego ciała to poziom zerowy, od którego wychodzi się, aby móc potem coś na nim budować. Urbacki przyznał, iż jego motoryka jest kompatybilna lub nie z ogólnie przyjętymi wzorcami ruchu tancerzy. Z pewnego ograniczenia, jakimi była niepełnosprawność uczynił swój atut. Pomimo postępującej choroby nie poddawał się i nieustannie pracował nad solo. Solo, które zostanie niedokończone.



Magdalena Mikrut-Majeranek
Dziennik Teatralny Katowice
24 maja 2019
Portrety
Rafał Urbacki