Niemożliwa podróż

Wystawy w Sainsbury Centre for Visual Art w Norwich - "Niemożliwa podróż: sztuka i teatr Tadeusza Kantora" i "Spójrz na mnie teraz" - to dwie ciekawe propozycje, jak widzieć można sztukę polską z perspektywy Europy Zachodniej. Obie są częścią Roku Polskiego w Wielkiej Brytanii "Polska! Year", organizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza.

Pierwsza wystawa wychodzi z pozornie nieistotnego punktu: w 1976 r. w londyńskiej Whitechapel Kantor pokazał swoje emballages. Te akcje z pogranicza prowokacji i absurdu, jak "Panoramiczny happening morski", miały zwrócić uwagę widza na to, co ginie w potoku oczywistych skojarzeń. Ale wystawa "Niemożliwa podróż" wychodzi dalej niż tylko przypomnienie wystawy sprzed 30 lat. To pierwszy tak szeroki przegląd twórczości Kantora od lat 70., w którym krakowski performer i reżyser przedstawiony został jako "artysta w podróży", człowiek, którego działalność otworzyła zupełnie nowy rozdział w historii sztuki. I wystawa znakomicie to ilustruje - zgrzebne ławki z kukłami z "Umarłej klasy" czy "Maszyna unicestwiająca", czyli mechanizm z poskładanych krzeseł powiązanych sznurkiem i wprawianych co jakiś czas w ruch, robią tu wrażenie. Wystawa pokazuje Kantora jako wielką indywidualność, demiurga teatru, który potrafił - nie rezygnując z osadzenia w polskiej rzeczywistości - przemawiać językiem trafiającym do ludzi bez względu na szerokość geograficzną, w której mieszkają. 

Na piętrze - już w dzień dzisiejszy. Tu, dzięki wystawie "Spójrz na mnie teraz", zetkniemy się z młodą polską sztuką, pracami Pawła Althamera, Adama Adacha, Nocolasa Grospierre\'a, Katarzyny Kozyry, Szymona Rogińskiego, Artura Żmijeskiego, Wojtka Bąkowskiego, Galerii Rusz, Piotra Żylińskiego... Nie brak też wątków krakowskich. Jest obraz Rafała Bujnowskiego, instalacja Janka Simona czy projekt Zorki Wollny, czyli rozpisana na kilka ekranów gra miejska, polegająca na złapaniu przeciwnika w oko kamery. Przerzucając wzrok z ekranu na ekran widzimy, jak subiektywne jest postrzeganie.

Łukasz Gazur, Norwich
Dziennik Polski
25 czerwca 2009