"Noc wielkiego sezonu" w weekend

W piątek, sobotę i niedzielę Teatr Osterwy wraca do spektaklu "Noc wielkiego sezonu" według prozy Brunona Schulza. Wraca więc okazja, aby sprawdzić, jak z tą niezwykłą prozą daje sobie radę teatr dramatyczny.

Proza Schulza bywa najczęściej adaptowana na sceny teatrów lalkowych, zapewne dlatego, że materia tego rodzaju teatru ma szczególne możliwości odzwierciedlenia plastyczności opowiadań autora "Sklepów cynamonowych". Sporo jest adpatacji w teatrze tańca. Natomiast adaptacje dla teatru dramatycznego muszą, rzecz jasna, kłaść nacisk na słowo, co z kolei jest bardzo kłopotliwe ze względu na wspomniany, narzucający się walor plastyczności, wyobrażeniowości, fantastyczności tej prozy. W Lublinie schulzowskie adaptacje teatralne to rzadkość. Dotychczas sięgnął po Schulza jako inspirację Lubelski Teatr Tańca realizując kameralny, bardzo subtelny spektakl "Ku dobrej ciszy" (2002) w choreografii i wykonaniu Anny Żak i Ryszarda Kalinowskiego. Odrębną realizacją była instalacja plastyczna, parateatralna "Pokoje pamięci Brunona Schulza" Leszka Mądzika (2009).

Co ciekawe, w Polsce chyba najwięcej uwagi przykuwały te spektakle, które z polskimi aktorami zrealizowali twórcy zza granicy. Bodaj najsławniejszy z nich, to "Samotność" z 1988 roku Teatru Lalek Banialuka w Bielsko-Białej, wyreżyserowany przez Francoisa Lazaro, także autora i aktora, wykładowcę Instytutu Teatralnego w Charleville - Mezieres, twórcy eksperymentalnego teatru Compagnie Daru. "Samotność" pokazywano m.in. na festiwalach w Avignionie, Ednburgu i Cividale, w 2003 roku teatr Banialuka wznowił ten spektakl i wciąż go gra. Bardzo interesującą adaptację prozy Schulza zrobił sławny litewski reżyser Oskaras Korsunovas, który w Teatrze Studio, ze znakomitą rolą Jana Peszka, aktora iście schulzowskiego, wystawił "Sanatorium pod klepsydrą" (2001). W Lublinie widzieliśmy ten spektakl w 2002 roku na scenie w Chatce Żaka jako imprezę towarzyszącą wielkiej sesji naukowej "W ułamkach zwierciadła". Z najnowszych inscenizacji pod tym, względem przykuwa uwagę spektakl Białostockiego Teatru Lalek "Sklepy cynamonowe" w reżyserii Niemca Franka Soehne, który był dyrektorem artystycznym Teatru Lalkowego w Karlsruhe i teatru w Tybindze, i ze scenografią i niesamowitymi kostiumami Austriaczki Sabine Ebner.

Z zagranicznych realizacji chyba najżywotniejszą jest ciągle reaktywowany i na nowo opracowywany spektakl "Republic of Dream" amerykańskiego awangardowego Double Edge Theatre, który w Lublinie bawił na pierwszej edycji festiwalu Konfrontacje Teatralne, a w tym roku będzie studyjnym gościem Instytutu Grotowskiego we Wrocławiu. Natomiast do najbardziej renomowanych europejskich zespołów, jaki sięgnął ostatnio po Schulza jest francuskie Centre Choregraphique National w Orleanie; to spektakl dyrektora CCN Josef Nadj - "Filozofowie", w Polsce pokazany przed czterema laty na Festiwalu Festiwali Teatralnych Spotkania w Warszawie.

"Noc wielkiego sezonu" w reżyserii Krzysztofa Babickiego miała premierę w listopadzie 2009 roku. Krzysztof Babicki daje w tym spektaklu własną wykładnię struktury schulzowskiej prozy podkreślając jej wizyjność i siłę przeczucia dramatów XX wieku.

Grzegorz Józefczuk
Gazeta Wyborcza Lublin
5 marca 2010