O słynnym awanturniku i mistyfikatorze
Maciej Wojtyszko reżyseruje własną sztukę o słynnym awanturniku i mistyfikatorze. Baron von Münchhausen żył w XVIII wieku i opowiadał o sobie niestworzone historie, przez co wszedł do literatury jako postać na pół fantastyczna, na pół realna. Do dziś nie wiadomo, co sam o sobie zmyślił, a co mu przypisano; stał się symbolem kolorowego blagierstwa.W sztuce Macieja Wojtyszki przybiera poważniejsze tony. Pojawia się jako starzec, ponoszący groźne konsekwencje swoich działań, ale wciąż głoszący chwałę fantazji. Nie zgadza się brać świata całkiem serio i wciąż gotów jest samemu wyciągnąć się za włosy z każdej sytuacji...
Książę Łgarzy
Maciej Wojtyszko reżyseruje dramat swojego autorstwa. Prapremiera Barona Münchhausena dla dorosłych→ 5 marca na scenie przy Wierzbowej. W roli tytułowej – Jan Englert. W roli Jakobiny, żony Barona Münchhausena – Ewa Wiśniewska.
Baron Münchhausen – Hieronymus Carl Friedrich Freiherr von Münchhausen – istniał naprawdę. Żył w XVIII wieku, wiódł żywot awanturnika, miał żonę Jakobinę, brał udział w wojnach rosyjsko-tureckich i nade wszystko kochał opowieści. W towarzystwie przyjaciół snuł niestworzone historie o swoich wyczynach wojennych, polowaniach czy dalekich wyprawach. Zaczęły one krążyć po całych Niemczech, przeradzać się w pogłoski, a te z kolei – w legendy, do których dopisywano własne wątki. Wkrótce niemal każdy chociaż raz usłyszał o strzelaniu do jelenia pestkami wiśni, podróży na księżyc czy też wystrzeleniu się z armaty. Sława barona stała się jednak kłopotliwa, gdy opowieści te ukazały się drukiem. Nie wydał ich oczywiście sam zainteresowany, a – wtedy jeszcze anonimowo – pisarz Gottfried August Bürger. Münchhausen z niewinnego fantasty stał się symbolem łgarza i megalomana.
Maciej Wojtyszko w swoim dramacie Baron Münchhausen dla dorosłych zmierzył się z tym symbolem bajecznej mistyfikacji. „Jest to taka właśnie historia Księcia Łgarzy, jaka wykiełkowała z idei skonfrontowania go z prozą (i grozą) życia, dzięki czemu prawda tej biografii zyskuje sankcję ironii, ironia zaś – prawdziwości – pisze o dramacie Wojtyszki Jan Gondowicz w tekście Obroty rzeczy niebywałych zamieszonym w programie przedstawienia. – Gdyż w baśniach dla dorosłych te dwie sfery są nierozdzielnie sprzęgnięte. W żargonie filozoficznym rzec by można, iż tylko ironia pozwala zmierzyć się z bolesnym wyobcowaniem w radykalnie odczarowanym świecie, który to stan wiedzie do coraz niklejszej pewności własnej egzystencji. I taki jest Münchhausen Wojtyszki. Wyobcowany z własnych czasów, które minęły, rozczarowany epoką wrogą cudownym przygodom, igrający z myślą, że może już nie żyje. Ów świat odczarowany, gdzie rządzą pieniądz i zemsta, skoczy mu do gardła. Fantazje zastąpi nagle prawdziwa walka o życie. Autoironia barona odbije się bezsilnie od twardych łbów prześladowców. I tym, co go uratuje, będzie niegodna polityczna intryga, którą trzymał na czarną godzinę, gardząc nią jako najniższą ze swych sztuczek".
O tytułowym bohaterze Maciej Wojtyszko mówi: To „człowiek teatru, egocentryk, marzyciel, performer, filozof i obrońca prawdy. Jego sposób myślenia jest nam potrzebny zawsze, tym bardziej, im bardziej musimy się wyciągać za włosy. Z bagna albo i szamba". Baron najważniejsze przygody życia ma już za sobą, jednak jeszcze się nie poddaje. Nadal za pomocą dalekowzrocznego kłamstwa brawurowo docieka prawdy. Prowadzi grę, zarówno z własną legendą, jak i ze światem. Powoli odchodzi, ale nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. „C. N. Parkinson dawał radę, którą uważam za bardzo ważną – dodaje Wojtyszko – należy odchodzić jak kot z »Alicji w Krainie Czarów«, co znaczy, że odchodząc, należy choćby na chwilę pozostawić po sobie uśmiech bez kota".
W przedstawieniu autorstwa i w reżyserii Macieja Wojtyszki scenografię przygotowuje Wojciech Stefaniak, projektantką kostiumów jest Martyna Kander, autorką muzyki – Irina Blokhina, za reżyserię światła odpowiada Karolina Gębska.
Na scenie w roli tytułowej zobaczymy Jana Englerta jako Barona Karola Hieronima Fryderyka von Münchhausena. Żoną Barona Jakobiną jest Ewa Wiśniewska, ich córką Emilią – Patrycja Soliman, synem Ernestem – Hubert Paszkiewicz. W roli urzędnika Tomasza Millera – Grzegorz Kwiecień; Henrykiem Kramerem, prokuratorem generalnym elektoratu Hanoweru jest Ireneusz Czop.
Marzena Dąbrowska
Materiał Teatru Narodowego
5 marca 2022