Przejmująca Magdalena Cielecka

4.48 Psychosis w reżyserii Grzegorza Jarzyny z przejmującą rolą Magdaleny Cieleckiej po raz ostatni przed dłuższą przerwą w TR Warszawa. Spektakl jest grany od 16 do 19 stycznia. Występują: Magdalena Cielecka, Katarzyna Herman, Lech Łotocki, Rafał Maćkowiak, Janusz Chabior. Spektakl przeznaczony tylko dla widzów dorosłych.

4.48 Psychosis to ostatni tekst angielskiej dramatopisarki Sary Kane, napisany tuż przed jej samobójczą śmiercią. Autorka popełniła samobójstwo w londyńskim szpitalu mając zaledwie 28 lat. Jest to opowieść o kobiecie na granicy, której wszystkie myśli biegną ku samobójczej śmierci. Wieloznaczna, poszarpana, pełna zaprzeczeń i formalnych zabiegów.
Czy słowa, że "o 4.48 zasnę" albo "tego roku postawiłam na sobie krzyżyk" znaczyłyby tak wiele, gdyby nie popełniła samobójstwa? Na pewno mają w ten sposób silniejszy, namacalny kontekst. Wiemy, że 4.48 Psychosis nie jest pozą, szantażem emocjonalnym. Że ten monolog nie jest tylko prowokacją, chęcią zwrócenia na siebie uwagi, ale tym, co się zdarzy. Kiedy czytelnik dochodzi do końca tej - jak ona mówi - "ponurej opowieści", okazuje się, że nie blefowała - mówiła przed premierą spektaklu Magdalena Cielecka.

Rzeczywistość, w której odgrywa się spektakl potęgują pulsujące dźwięki stworzone przez Pawła Mykietyna. Pełen strachu i niepokoju nastrój oddaje również scenografia Małgorzaty Szcześniak, przypominająca wnętrze szpitala psychiatrycznego, miejsca pozbawionego atmosfery współczucia, czułości i bezpieczeństwa. Sztuka, której premiera odbyła się w lutym 2002 r., została zagrana w Polsce do tej pory ponad sto razy. Zespół TR Warszawa wystawiał spektakl również za granicą m.in. w Moskwie (2003), Francji (2004), Edynburgu (2008), Londynie (2010) i Hong Kongu (2012). Za rolę Sary Kane Magdalena Cielecka otrzymała m.in. prestiżową Herald Angel Awards podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego w Edynburgu. 4.48 Psychosis można zobaczyć w TR Warszawa od 16 do 19 stycznia. Początek o godzinie 19:00. Bilety w cenie 120 i 60 zł do nabycia w kasach teatru przy ul. Marszałkowskiej 8. Spektakl powstał w koprodukcji TR Warszawa i Teatru Polskiego w Poznaniu.
Wszyscy, którzy znajdują się w sali teatru, czy tego chcą, czy nie, zostają postawieni twarzą w twarz z bólem i rozpaczą, jakich na ogół unika się w życiu. O jakich nawet nie chce się wiedzieć. Takie sceny odbywają się gdzieś za zamkniętymi drzwiami mieszkań i szpitalnych oddziałów. Aktorzy bezczelnie otwierają te drzwi i mówią: „Dostrzeż mnie, zobacz mnie, kochaj mnie, dotknij mnie". (...) Psychosis jest testem dla dzisiejszego teatru. Czy jesteśmy jeszcze w stanie zobaczyć na scenie nie aktora, ale osobę? Czy za rzędami słów, z których składa się literatura, umiemy jeszcze dostrzec zapis czyjegoś bólu? Czy teatr, to genialne urządzenie do bezkarnego podglądania innych, daje nam jeszcze coś ponad wygodę i bezpieczeństwo, jaką ma podglądacz po drugiej stronie dziurki od klucza? Z tymi pytaniami zostawia nas spektakl Jarzyny. Ważniejszych chyba nie ma – mówi o spektaklu Roman Pawłowski – krytyk teatralny, dramaturg.

W czasie trwającej 15 lat dyrekcji artystycznej Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa, skrystalizowała się wizja artystyczna teatru, czyniąc ze sceny przy Marszałkowskiej jeden z najbardziej cenionych i rozpoznawalnych w świecie zespołów teatralnych. TR Warszawa nie tylko wyznacza kierunki ekspresji artystycznej, ale jest także kuźnią talentów, z której wywodzi się wielu wybitnych aktorów i twórców teatralnych średniego i młodego pokolenia. Realizacje TR wyrażają dynamikę i napięcia współczesnego społeczeństwa, często antycypując nadchodzące zmiany czy trendy. TR jako pierwszy w Polsce stworzył w teatrze przestrzeń dla otwartych prób czytanych nowej dramaturgii, koncertów, odczytów, wystaw, debat, przeglądów filmowych, akcji artystycznych i edukacji muzycznej, stając się centrum kulturalnym, którego aktywność daleko wykracza poza działalność teatru repertuarowego. Wprowadzenie do nazwy teatru nazwy miasta, a przez to nierozerwalna identyfikacja z Warszawą, stała się istotnym elementem tożsamości TR Warszawa. Natomiast ranga teatru i jego znaczenie na arenie polskiej i międzynarodowej sprawiają, że odgrywa on ogromną rolę nie tylko w promowaniu polskiej kultury, ale również Warszawy zarówno kraju jak i za granicą.

Zagraniczna prasa o 4.48 Psychosis:

To przepięknie wyrzeźbione przedstawienie, wymownie oświetlone przez Felice Ross, z przygnębiającą, szpitalną scenografią Małgorzaty Szcześniak, napędzane przez wspaniałą, rozdzierającą rolę Magdaleny Cieleckiej (..).

Sarah Hemming, FINANCIAL TIMES

Fenomenalna adaptacja poruszającej i mocnej sztuki Sary Kane 4.48 Psychosis w wykonaniu TR Warszawa jest szczerą i aż nadto prawdziwą introspekcją w desperację tragicznie umęczonego umysłu. Produkcja jest doskonała także pod względem gry aktorów, scenografii i, co najważniejsze, nadzwyczajnego wprost realizmu. (...) Niezrównana interpretacja Cieleckiej, gra pozostałych aktorów oraz język sceniczny reżysera oszałamia widza.

Scott Clair, THE HERALD

Polska produkcja Grzegorza Jarzyny i TR Warszawa, prezentowana w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego, jest pierwszą, która traktuje ten tekst jak rozdzierającą autobiografię. Może zabrzmi to zbyt mocno, ale jest to porywający teatr.

Michael Billington, THE GUARDIAN

(-)
Materiał Teatru
17 stycznia 2014