Smutku, nie rań duszy

"Ożenek" w reż. Iwana Wyrypajewa w Studio pozostaje w pamięci, choć trudno w nim o wiarygodność psychologiczną postaci czy inne tego typu subtelności. Na scenie oglądamy w rysunku zewnętrznym bardziej naszkicowane ostrą kreską i zamaszystym gestem typy niż ludzi z krwi i kości. Jeśli uderza nas samotność tej nietuzinkowej galerii nieudaczników to tylko dzięki śpiewom cerkiewnym, które zdają się nadawać ludzkiemu cierpieniu jakąś inną tonację, koloryt i głębię w groteskowej szamotaninie z życiem, podszytej wstydem, nieśmiałością i nieporadnością.

Chór, podobnie jak to było w spektaklu Siergieja Arcybaszewa pokazywanym w Warszawie w 1996 roku, który na Pokrowce w Moskwie wykorzystał instrumenty, taniec, czastuszki i romanse, nie jest tutaj zespołem akompaniującym lecz łącznikiem z tym, co zawarte jest między słowami. W ten sposób Wyrypajew zdaje się pomimo całej komediowości przedstawienia wyraźnie pogłębiać refleksję na temat nie tylko relacji międzyludzkich, ale i na temat natury swojej ojczyzny i swoich rodaków. Stąd też i rodzajowość jego bohaterów ma tutaj inny, bo bardziej nieoczywisty wymiar. Obcość tego świata pokonywana jest poprzez śmieszność heroicznych zachowań i popisy z użyciem pozornie absurdalnych gestów. Najlepiej wie o tym Koczkariow w rewelacyjnej interpretacji Łukasza Lewandowskiego, który dwoi się i troi - choć sam przecież szczęścia z kobietą nie zaznał - by tylko złączyć węzłem małżeńskim Agafię (Karolina Gruszka) z Podkolesinem (Marcin Bosak). W konsekwencji podczas spektaklu śmiejąc się - niekiedy do łez - z bohaterów Gogola, jednocześnie nie tylko im samym głęboko współczujemy, ale tak na prawdę ubolewamy nad sobą. Nie jest w końcu dla nikogo tajemnicą jak niewiele dzieli zakochanie od zobojętnienia, i ile przekroczenie tej granicy może kosztować.



Wiesław Kowalski
Teatr dla Was
8 kwietnia 2013
Spektakle
Ożenek