Streszczenie libretta
Libretto: Felice RomaniAkt I. Młody, ubogi wieśniak Nemorino zakochany jest w pięknej Adinie, która jednak nie traktuje poważnie jego zalotów (aria Nemorina "Quanto e bella"). Siedząc w gronie przyjaciółek przed wiejską gospodą, czyta Adina starą legendę o Tristanie i Izoldzie. Jaka szkoda - stwierdza żartobliwie - że dziś już nikt nie jest w stanie dostarczyć takiego czarodziejskiego napoju, o jakim mówi legenda.
Przy dźwiękach kapeli wkracza do wsi oddział wojska pod dowództwem sierżanta Belcore. Śmiały i bezceremonialny wojak poczyna zalecać się do Adiny, proponując jej nawet małżeństwo. Dziewczyna nie daje mu wprawdzie wyraźnej odpowiedzi, lecz traktuje przystojnego sierżanta nadzwyczaj przychylnie, co doprowadza Nemorina do rozpaczy.
W tym samym czasie pojawia się we wsi stary wędrowny znachor, Dulcamara. Zrozpaczony Nemorino prosi go o napój miłosny, za pomocą którego pozyskałby wzajemność Adiny. Sprytny szarlatan w lot chwyta sposobność łatwego zarobku i za wysoką cenę sprzedaje łatwowiernemu młodzieńcowi jako niezawodny "eliksir miłości" butelkę zwykłego mocnego wina. Nemorino wypija duszkiem zawartość flaszki, po czym wpada w świetny humor, widzi cały świat w różowych kolorach i prawie nie zwraca uwagi na Adinę. Młoda dziewczyna, której w gruncie rzeczy Nemorino nie był obojętny, podejrzewa teraz, że młodzieniec przestał ją kochać i chcąc mu zrobić na złość - przyjmuje matrymonialne propozycje sierżanta Belcore, zapowiadając rychły termin ślubu.
Akt II. Sierżant Belcore otrzymał polecenie natychmiastowego wymarszu z wioski, wobec czego jego ślub z Adiną musi się odbyć jeszcze tego samego dnia. Dulcamara radzi zrozpaczonemu Nemorinowi... wypić jeszcze jedną butelkę cudownego napoju. Nemorino jednak nie ma już pieniędzy na kupno kosztownego specyfiku, udaje się więc do sierżanta Belcore, zgłaszając chęć zaciągnięcia się do jego oddziału. Belcore nie domyśla się przyczyny decyzji Nemorina - przyjmuje chętnie rekruta i wypłaca mu zaliczkę na żołd w wysokości 20 skudów (duet "Venti scudi").
Tymczasem przychodzi do wsi wiadomość, iż bogaty wuj Nemorina umarł, zapisawszy młodzieńcowi w testamencie cały swój majątek. Nemorino staje się teraz pożądanym kandydatem na męża, toteż wszystkie dziewczęta okazują mu swe względy. Naiwny chłopak, nie wiedząc jeszcze o swym nagłym bogactwie, przypisuje owo niespodziewane powodzenie cudownym właściwościom miłosnego napoju, nie przestaje jednak ani przez chwilę myśleć o ukochanej Adinie (romans "Una furtiva lagrima"). Zaloty wiejskich dziewcząt drażnią Adinę i budzą zazdrość w jej sercu. A gdy dowiaduje się, że młodzieniec z miłości dla niej zaciągnął się do wojska, wzruszona, nie ukrywa już dłużej swego uczucia i zrywa zaręczyny z Belcorem. Na całej historii doskonale wychodzi stary Dulcamara, wszyscy bowiem mieszkańcy wioski tłoczą się do jego Straganu, wierząc w potęgę "miłosnego napoju".
"Napój miłosny" jest pierwszym dziełem Donizettiego, które zdobyło europejską sławę. Spośród współczesnych oper komicznych wyróżnia się wielką subtelnością i nastrojowością (romans Nemorina z II aktu stał się jedną z najsłynniejszych arii operowych). Powodzenie "Napoju miłosnego" było błyskawiczne; również i Warszawa, nie pozostając w tyle za innymi stolicami, wystawiła dzieło Donizettiego już w 1839 (jeszcze zaś o rok wcześniej poznała je publiczność we Lwowie, dzięki występom wiedeńskiego zespołu na scenie tamtejszego Teatru Miejskiego).
Źródło: Przewodnik Operowy, Józef Kański, PWM 1997
(-) (-)
Materiał Opery Śląskiej
3 grudnia 2019