Trwa międzynarodowy festiwal

Jeszcze trzy dni w Trójmieście będzie królował Szekspir. Półmetek 18. edycji Festiwalu Szekspirowskiego zwieńczyły dwa znakomite spektakle, prezentowane w nurcie głównym: hiszpański „Diagnoza: Hamlet” w reżyserii Marii Castillo oraz amerykański „Othello: the Remix” w reżyserii Q Brothers. Nie zabrakło też ważnych pozycji w SzekspirOFFie, jak „Pana H.” Teatru Kasablanka, „H(2)O” Teatru Strefa Otwarta czy „Hamleta” Divadlo Kontra. Licznie zgromadzonym w Teatrze w Oknie widzom niezmiennie podobała się również „Burza- in vino veritas” w reżyserii Krzysztofa Grabowskiego.

W drugiej połowie festiwal nie zwalnia tempa: przed nami takie znakomitości, jak „Szekspir Laboratorium" Wielkiego Teatru Lalek z Sankt Petersburga, „Jak wam się podoba" z Teatru Narodowego w Budapeszcie, w reżyserii Silviu Purcarete oraz mocno oczekiwany „Hamlet" w reżyserii Jana Klaty, zrealizowany w Schauspielhaus Bochum. Tegoroczna edycja festiwalu obfituje nie tylko w różnorodne stylistycznie interpretacje „Hamleta", ale również w ciekawe projekty muzyczne. Po hiphopowym „Othellu" w programie znajdziemy spektakl „to be authentic, or not to be" – oryginalny projekt, w którym spotykają się kompozytor i kontrabasista Olo Walicki, reżyser i aktor Andrzej Seweryn oraz, skonstruowany przez Walickiego, nowy instrument – Kontrabas Wodny. Zwieńczeniem 18. festiwalu Szekspirowskiego będzie free jazzowy, „teatralny" koncert „Shakespeare's Sonnets and Songs" w wykonaniu węgierskiego kolektywu W.H., którego głosem jest oszałamiająca Sena Dagadu.

„Othello: The Remix", wspólna produkcja Chicago Shakespeare Theater i Richard Jordan Productions Ltd w reżyserii niesamowitych braci Q (QBrothers) z Chicago, dwukrotnie zapełniła widownię Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego oraz zebrała owacje na stojąco. Kipiący energią, mocny, a przy tym zabawny i oryginalny spektakl-koncert wielu widzów przekonał do teorii Braci Q, według której Szekspir, gdyby żył, z pewnością byłby raperem. Potwierdził też nie tylko muzyczny i wokalny kunszt chicagowskich raperów-aktorów, ale również ich szacunek wobec dzieła klasyka, mimo iż bardzo odważnie przepisali „Otella" zarówno na język i rytm hiphopu, jak i język współczesności.

Węgierski „Jak wam się podoba" z Teatru Narodowego w Budapeszcie, w reżyserii Silviu Purcarete, to splot wielu wątków narracyjnych, genialna żonglerka motywami zamiany płci, przebrań, romantycznego pożądania i rozczarowania. W duchu sztuk teatralnych epoki elżbietańskiej, w tej adaptacji role kobiece odgrywane są przez mężczyzn. W przypływie twórczej fantazji reżyser zdecydował się obsadzić jedyną aktorkę w roli filozofa Jakuba. Las Ardeński to miejsce, w którym wszystkie prawa zostają spisane na nowo, a w spektaklu stanowi głównie siedlisko iluzji, gier i teatru. Dzięki przedstawieniu widzowie mogą wejść w „gąszcz teatralnych iluzji". Według Purcarete „sztuka ta jest jak zamek o wielu wejściach; nie wiesz, które prowadzi dokąd, dopóki nie sprawdzisz ich wszystkich".

Aktorzy Wielkiego Teatru Lalek z Sankt Petersburga w „Szekspir Laboratorium" poddają eksperymentom nie tylko wyjęte z dramatów Szekspira postaci, ale też materię, z którą pracują – lalki. Tworzą je w zaskakujący i misterny sposób, z przedmiotów na pierwszy rzut oka zupełnie do tego nieprzeznaczonych (z filiżanek, torebek z herbatą, czapki, pułapki na myszy). W świecie pełnym detali pojawiają się wyraziste charaktery: Król Lear, czarownice z Makbeta, postaci z Otella. Aktorzy „uruchamiani" są jedynie za pomocą nitki albo to oni wprawiają w ruch towarzyszące im przedmioty (np. siennik przymocowany do stóp). Myślenie symbolami przekłada się tu na niebanalną interpretację znanych historii – a to jedynie część eksperymentu. Atrakcyjna oprawa wizualna i reżyseria świateł dodają do niego poetyckiego i nieco surrealistycznego nastroju; humor i punkrockowa nuta zaś ożywiają i dynamizują całość. Spektakl zobaczymy jeszcze w piątek, 3 października o g. 17:00 na Scenie Malarnia Teatru Wybrzeże w Gdańsku.

Po pamiętnej inscenizacji H. w Stoczni Gdańskiej, od której minęło dokładnie 10 lat, Jan Klata postanowił ponownie zinterpretować „Hamleta" Szekspira i włączyć go do swojej trylogii, wystawianej w Bochum (obok Ameryki wg Franza Kafki, 2011, i Zbójców Schillera, 2012). W niemieckiej realizacji Hamleta gra Dimitrij Schaad, a Marcin Czarnik – tytułowa postać w polskiej inscenizacji sprzed dziesięciu lat – Ducha Ojca Hamleta. W spektaklu Klaty są liczne odniesienia do popkultury (muzyki, filmu, sztuki) oraz historii Polski po transformacji w 1989 roku. Hamlet jest tutaj współczesnym twórcą, zmuszonym do określenia swojej roli w otaczającej go rzeczywistości. Duński dwór to scena – narodowa, społeczna i teatralna, na której bohaterowie rozgrywają swój własny dramat. Spektakl powstał we współpracy z Instytutem Polskim w Düsseldorfie. Spektakl zobaczymy w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim w piątek 3 października o g. 20:00 oraz w sobotę 4 października o g. 17:00.

Klata przewietrza, odkurza i odświeża na deskach niemieckiego teatru szekspirowski dramat, drastycznie go deformując. Komentuje i posługuje się „najwspanialszymi osiągnięciami naszej cywilizacji", jak mówi, mszą h-moll Bacha czy Pasją Mateuszową, no i oczywiście, jak zawsze, muzyką pop.
Barbara Cöllen, „Deutsche Welle"

„Poskromienie złośnicy", zrealizowane przez Katarzynę Deszcz w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, to tegoroczna premiera, a zarazem laureat prestiżowego 21. Konkursu o Złotego Yoricka. Reżyserka spektaklu tak argumentuje wybór dramatu, jednocześnie zdradzając przyjętą konwencję: „W tekście Szekspira zapisany jest bardzo ciekawy mechanizm - ścierania się dwóch bardzo silnych osobowości - pary niezależnych ludzi, nie godzących się na rutynę świata, mam tu na myśli głównych bohaterów: Kasię i Petruchia. I to mi się wydaje szalenie współczesne". Nowoczesna jest też sceniczna wersja znanej komedii w reżyserii Deszcz, choć świadomie odwołuje się do wcześniejszych realizacji. W tej interpretacji Katarzyna i Petruchio to życiowi buntownicy, idący zawsze pod prąd, niezgodnie z oczekiwaniami innych ludzi. Lekcja, jakiej udzielają sobie nawzajem, jest nauką strategii przetrwania w międzyludzkich relacjach pełnych cynizmu, brutalności i układów (w nich przodują zwłaszcza przebiegły i chciwy Baptisa Minola, i dość perwersyjna Bianka). Dosadność przekładu Barańczaka wybrzmiewa z podwójną siłą w nowych dekoracjach, a symbole rodem z wiejskiej zabawy, po które momentami sięgają twórcy, tym bardziej obnażają funkcjonowanie nadpsutego już świata. Spektakl grany jest dwukrotnie na Dużej Scenie Teatru Wybrzeże – w sobotę 4 października o g. 20:30 oraz w niedzielę 5 października o g. 17:00.

Reżyserka gra z tradycją – dawniejszą i bliższą – interpretowania tej sztuki. Kostiumy i scenografia (z kanapą w centralnym miejscu) uruchamiają skojarzenia, kierując myśl w stronę ostatnich inscenizacji tej sztuki w polskim teatrze, ale włączenie do przedstawienia prezentacji wideo z „Poskromieniem złośnicy" Franco Zeffirellego chroni widzów przed natręctwem tylko jednego skojarzenia. - Piotr Olkusz, Teatralny.pl

Na tle konkursowych realizacji jest to spektakl najbardziej konsekwentny stylistycznie, świadomie przenoszący akcenty interpretacyjne i odwracający plany fabularne.
Werdykt jury 21. Konkursu o Złotego Yoricka

„to be authentic, or not to be" to muzyczno-teatralny performans, albo raczej spektakl, który jest spotkaniem dwóch wybitnych artystów – aktora i reżysera Andrzeja Seweryna i kompozytora i kontrabasistę Olo Walickiego. W ramach 18. Festiwalu Szekspirowskiego odbędzie się nie tylko premiera tego wyjątkowego projektu, ale również premiera nowego instrumentu – skonstruowanego przez Walickiego Kontrabasu Wodnego. Wspólnie podejmują oni temat odrzucenia/zakwestionowania pewnej konwencji, jest próbą odteatralizowania samych siebie w kontekście relacji zawodowej i prywatnej. To spotkanie jest także zestawieniem odrębnych ludzkich postaw, charakterów i konstrukcji emocjonalnych. Dwa media – słowo i muzyka – staną się, na przykładzie bohaterów dzieł Williama Szekspira, obszarem wyeksponowania ludzkiej autentyczności lub jej braku. Projekt, według koncepcji i scenariusza Olo Walickiego, powstał we współpracy z Natalią Cyrzan i Leszkiem Bzdylem. Realizacją video zajął się Łukasz Boros, grafikę stworzył maciek Chodziński. Zrealizowano przy pomocy finansowej Województwa Pomorskiego. Spektakl grany jest dwukrotnie – w sobotę 4 października o g. 21:00 na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże w Sopocie oraz w niedzielę 5 października o g. 20:00 w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim.

Free jazz połączony z melorecytacją i teatralną improwizacją – to główne elementy koncertu W.H. Zespół, składający się z najznakomitszych artystów węgierskiej sceny, podczas tegorocznego festiwalu zagra koncert zatytułowany „Shakespeare's Sonnets and Songs", którego materią są sonety Szekspira. Jego poezja wykorzystuje podwójne i wielokrotne znaczenia słów jako wyraziste środki ekspresji, podczas gdy żart przestaje być elementem zakazanym, a staje się wielce pożądanym impulsem kreatywnym. Koncert odbędzie się w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim w niedzielę 5 października o g. 22:00.

W przyćmionym świetle zasiada Czarna Dama z kolorowym turbanem na głowie. Wpatruje się przed siebie, jakby była sama, krzyczy w ciemność, jakby przeklinała, (...) rozmyśla, po czym zaczyna wysuwać kontrargumenty..., jakby na swoją obronę. Nikt nie wie, co się z nią dzieje: wygląda na zagniewaną, szczęśliwą, zadziorną i ponurą jednocześnie. W rzeczywistości recytuje jedynie Szekspira. - NOL

Wokal, teksty: Sena Dagadu
Wiolonczela: Albert Márkos
Gitara basowa: Samu Gryllus
Perkusja, gitara basowa: Hunor G. Szabó
Wizualizacje: Balázs Vajna/VJ Lee Unflyable

W.H. to formacja muzyczna, założona przez wiolonczelistę i kompozytora Alberta Márkosa. Celem jej pracy jest przełożenie sonetów oraz innych dzieł Williama Szekspira na utwory muzyczne utrzymane w duchu współczesności. Nazwa zespołu odnosi się do monogramu użytego w czwartym wydaniu Sonetów Szekspira z 1609 roku, które dedykowane były tajemniczemu panu W.H. (dedykacja ta do dziś jest tematem niekończących się dyskusji). Shakespeare's Sonnets, pierwsza płyta formacji W.H. została nagrana została przez wytwórnię Bly Records w grudniu 2009 roku, jako specjalne jubileuszowe wydanie z okazji 400-setnej rocznicy pierwszej publikacji dzieł Szekspira. Drugi album – Crabbed Age and Youth/William Shakepseare's Sonnets & Songs – został wydany przez DDK Records i BlyWorx, przy wsparciu ze strony Węgierskiego Funduszu Kultury Narodowej. Będący kontynuacją pierwszej płyty, album jest kolejnym zbiorem klasycznych utworów (włączając osiem oryginalnych sonetów), wzbogaconym innymi piosenkami. Dwaj dodatkowi nowi muzycy, gitarzysta Márton Fenyvesi i klawiszowiec Ákos Zságer-Varga, wnoszą unikalne brzmienie.

MC Sena jest popularną na Węgrzech hip-hopową divą. Jej wokalne możliwości, w połączeniu ze zdolnościami improwizatorskimi trzech muzyków i szekspirowskim liryzmem, tworzą wybuchową mieszankę muzyki rozrywkowej, niepozbawionej też walorów edukacyjnych.

W ramach 18. Festiwalu Szekspirowskiego odbywa się również cykl warsztatów i spotkań z artystami pod hasłem EDU-AKCJE. W piątek, 3 października o godz. 23:15 w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim odbędzie się spotkanie z Janem Klatą oraz zespołem Schauspielhaus Bochum. W sobotę o godz. 23:00 na Dużej Scenie Teatru Wybrzeże będziemy mogli posłuchać, co o swoim spektaklu „Poskromienie złośnicy" mówią reżyser Katarzyna Deszcz oraz aktorzy Teatru im. Żeromskiego w Kielcach – laureaci tegorocznego Złotego Yoricka. Ostatnie z cyklu spotkań odbędzie się w niedzielę, 5 października o g. 21:15 w GTS. Jego gośćmi będą Andrzej Seweryn i Olo Walicki, twórcy spektaklu „to be authentic, or not to be".

Tradycyjnie spektaklom głównego nurtu towarzyszy nurt Szekspiroff, w tym roku prezentowany w Teatrze w Oknie przy ul. Długiej 50/51. Szczegóowy program dostępny na stronie www.teatrszekspirowski.pl oraz www.festiwalszekspirowski.pl.

Bilety na wszystkie wydarzenia są do nabycia w kasie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego przy ul. Bogusławskiego 1.
Bilety na SzekspirOFF są dostępne przed spektaklami wyłącznie w Teatrze w Oknie.

(-)
Materiał Festiwalu
2 października 2014