W czasie cudu dzieci się nudzą

"Najzwyklejszy cud" w Arlekinie to same zagadki. Jest spektaklem lalkowym, ale lalki muszą ustąpić miejsca aktorom. Powstał dla dzieci, ale dzieci na nim zasypiają. Premierę miał 27 marca, choć grany jest od połowy miesiąca. A kto zechce go obejrzeć, musi poczekać do następnego sezonu.

Reżyser Wojciech Kobrzański inscenizuje poetycką baśń Eugeniusza Szwarca, rosyjskiego pisarza. Nie wyciągnął jednak wniosków z faktu, że wydano ją w cyklu "Baśnie dla dorosłych" i właśnie do takich odbiorców Szwarc ją adresował.

"Najzwyklejszy cud" to melancholijna przypowieść o niemożliwym uczuciu, przemijaniu, bezkompromisowej walce o marzenia. W łódzkim spektaklu na pierwszy plan wysuwa się postać Czarodzieja, który przed oczami ukochanej żony - i zarazem widzów - kreuje niezwykłą historię miłosną. Jej bohaterem jest niedźwiedź przemieniony przed laty w chłopca. Warunkiem zachowania ludzkiej postaci jest ostrożność w uczuciach - młodzieniec nie może sobie pozwolić na miłość księżniczki. Jeśli kiedykolwiek zostałby przez nią pocałowany, powróci do zwierzęcego ciała. Czarodziej zręcznymi sztukami sprawia, że chłopiec mimo uników poznaje smak zakazanej miłości.

Spektakl powstał z myślą o dzieciach, ale dzieci na nim zasypiają. Ich uwagi nie przyciąga ani skomplikowana fabuła, ani jej statyczna teatralna ilustracja. Przedstawienie przypomina książkę odkurzoną po kilkudziesięciu latach zalegania na półce. Pył pokrywa staroświecką scenografię "z epoki", kostiumy aktorów, środki ekspresji. "Najzwyklejszy cud" to raczej realizacja stereotypu o klasycznym teatrze dla dzieci, a nie prawdziwy dialog z młodą publicznością nastawiony na jej potrzeby i możliwości percepcyjne.

Trudno też zrozumieć, dlaczego przedstawienie "lalkowe" całkowicie zdominował żywy plan. Postaci powołane do życia przez Czarodzieja najpierw pojawiają się jako małe drewniane lalki - inna rzecz, że z dalszych rzędów prawie niewidoczne - ale po chwili przeobrażają się w ludzi. I tak zostaje do końca spektaklu. Zabieg, choć uzasadniony fabularnie, znacznie zubaża widowisko. I pozostawia naprawdę niewiele powodów do jego obejrzenia.

„Najzwyklejszy cud” wg Eugeniusza Szwarca, reż. i oprac. muz. Wojciech Kobrzyński, scen. Pavel Hubieka, wyst. Anna Guzik, Maria Sowińska, Małgorzata Wolańska i in.; premiera prasowa 27 marca 2009 r. w Teatrze Arlekin 

Monika Wasilewska
Gazeta Wyborcza Łódź
2 kwietnia 2009