Wojciech Rajewski (1914 - 1980)

Urodził się 27 stycznia 1914 w Warszawie, zmarł 18 listopada 1980 w Konstancinie-Jeziornie.

Był synem Zygmunta Rajewskiego i Elżbiety z Grunwasserów, mężem - Urszuli Gryglewskiej. Wielokrotnie żonaty; ostatnią jego żoną była Barbara Wiesława Szczerba.

W 1932 ukończył gimnazjum w Warszawie i rozpoczął tu działalność aktorską na scenach związanych z lewicą i awangardą literacką takich, jak: kabaret Czerwona Latarnia (1932-34), Teatr Comoedia (sez. 1934/35), Teatr Eksperymentalny (1934-36), teatr Cricot, działający w listopadzie 1938 w Kawiarni Plastyków w Instytucie Propagandy Sztuki. W sez. 1938/39 należał do zespołu Teatru Lalek Baj w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej grał w Teatrze Małych Form Miniatury w Białymstoku. Następnie przez dziesięć miesięcy był w Armii Czerwonej. Potem występował w teatrze lalkowym w Grodnie oraz w rosyjskim teatrze dramatycznym (ewakuowani aktorzy leningradzcy) w Bałaszowie k. Saratowa (1942-46). Po powrocie do Polski grał w Teatrze Groteska w Krakowie (1946-47), Teatrze Młodego Widza we Wrocławiu (1947-50) i Teatrze Dramatycznym w Świdnicy (1950). Eksternistyczny egzamin aktorski zdał w 1950. Następnie pracował w Teatrze Powszechnym w Łodzi (1951-52), w Teatrze Domu Wojska Polskiego (1952-55) i Teatrze Syrena (sez. 1955/56) w Warszawie, w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie (1956-58) i ponownie w Warszawie: w Teatrze Współczesnym (sez. 1958/59), Teatrze Powszechnym (1959-61), Teatrze Ateneum (sez. 1961/62), Teatrze Powszechnym (1962-64), Teatrze Komedia (1964-67) i Teatrze Ludowym (1967-74). W sez. 1974/75 występował w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie, a w 1975-77 w Teatrze Nowym w Poznaniu. Powrócił do Warszawy i w sez. 1977/78 należał do zespołu Teatru na Targówku. W sez. 1978/79 był w Teatrze Rozmaitości, a w sez. 1979/80 w Teatrze Polskim (równocześnie grał gościnnie w Teatrze na Targówku i w Teatrze Ochoty).

Miał charakterystyczne warunki zewnętrzne, które umiejętnie wykorzystywał. Po występach Teatru Ludowego z Nowej Huty we Włoszech w prasie włoskiej pisano o jego roli Truffaldina w "Słudze dwóch panów": "Doskonały aktor i akrobata, bardzo błyskotliwy, clown maleńki, niezwykle ruchliwy, szlachetny i złośliwy zarazem, był niezwykłym zjawiskiem". Blisko dwadzieścia lat później Z. Sośnicki tak scharakteryzował rolę Peachuma ("Opera za trzy grosze"): "pozornie dobroduszny, a w rzeczywistości twardy, bezwzględny wyzyskiwacz, pozbawiony wszelkich skrupułów w zaspokajaniu swej chciwości", "wszystko w nim kazało się domyślać, że jest nie tylko przebiegły i przewidujący, ale również krwiożerczy i groźny".

Inne ważne role: Gamoń ("Król w kraju rozkoszy"), Azdak ("Kaukaskie kredowe koło"), Żyd ("Wesele"), Alfred Doolittle ("My Fair Lady"), Jowialski ("Pan Jowialski"), Henryk Jaskrowicz ("Grzech"), Hugon Blaschke ("Dziesięć paradoksów prokuratora Kempnera"). Znany i popularny był też dzięki filmowi; zagrał kilkadziesiąt ról charakterystycznych i komediowych.
Pochowany na Cmentarzu Północnym na Wólce Węglowej w Warszawie.

Nagrody i odznaczenia:
1964 - IV KST - wyróżnienie za rolę Żyda w "Weselu"
1979 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Źródła: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, E-teatr, FilmPolski



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
18 listopada 2023