Wojciech Siemion (1928-2010)

Urodził się 30 lipca 1928 roku w Krzczonowie. Zmarł 24 kwietnia 2010 roku w Warszawie.

Wojciech Siemion urodził się 30 lipca 1928 roku w Krzczonowie. Jego ojciec, kierownik szkoły powszechnej w Krzczonowie, został w 1942 zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Dla Wojciecha, ojciec był zawsze wzorem cnót. To rodzice wpoili mu miłość do literatury i poezji. Siemion dorastał w skromnych, wiejskich warunkach. Wychowanie na wsi, w otoczeniu polskiej przyrody i folkloru, miało istotny wpływ na jego późniejszą twórczość – często czerpał z ludowości, języka mówionego i poezji.

Po II wojnie światowej mieszkał ze swoim bratem Leszkiem w Kaliszu. W tym także mieście rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki a następnie zdecydował się na studia aktorskie. W 1951 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Jako student był już bardzo aktywny – brał udział w przedstawieniach studenckich, często odgrywając role charakterystyczne, komiczne, silnie nacechowane emocjonalnie.

Zaraz po ukończeniu szkoły rozpoczął pracę w teatrze. Występował m.in. w Teatrze Polskim w Warszawie, a później w Teatrze Narodowym, Teatrze Ateneum i Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. Bardzo szybko dał się poznać jako aktor o ogromnej charyzmie, niezwykłej dykcji i talencie do interpretacji tekstu. Jedną z jego przełomowych ról była kreacja w przedstawieniu ,,Don Juan'' Moliera, gdzie wcielił się w Sganarella – postać służącego, która stała się popisową rolą Siemiona dzięki jego scenicznemu temperamentowi i poczuciu humoru.

Do najbardziej znanych teatralnych ról Siemiona należą kreacje na scenie Teatru Narodowego: Józefa w ,,Żywocie Józefa'' Mikołaja Reja w reżyserii Kazimierza Dejmka (1965), Bohatera w ,,Kartotece'' Tadeusza Różewicza w reżyserii Tadeusza Minca (1973) oraz w inscenizacjach Adama Hanuszkiewicza: Osipa w ,,Rewizorze'' Mikołaja Gogola (1973), Grabca w ,,Balladynie'' (1974) i Wernyhory w ,,Śnie srebrnym Salomei'' Juliusza Słowackiego (1977).

Wojciech Siemion zasłynął również jako twórca i propagator tzw. teatru jednego aktora i teatru poezji. Był założycielem i wieloletnim dyrektorem Teatru Stara Prochownia w Warszawie, który skupiał się na poezji, słowie i formach awangardowych. W latach 70. i 80. był jednym z czołowych promotorów polskiej poezji współczesnej i klasycznej na scenie.

Na dużym ekranie Wojciech Siemion zadebiutował w 1951 roku, w roli ucznia szkoły morskiej w Załodze Jana Fethkego. Dwa lata później wcielił się się w Bronka, członka zespołu pieśni i tańca w Przygodzie na Mariensztacie Leonarda Buczkowskiego.

Siemion zagrał w wielu znanych polskich filmach. Pojawiał się zarówno w rolach drugoplanowych, jak i epizodycznych, ale zawsze zapadał w pamięć. Można go zobaczyć m.in. w takich filmach jak: ,,Eroica'' (1957), ,,Zezowate szczęście'' (1960) w reżyserii Andrzeja Munka. Inne produkcje, w których wystąpił to m.in. "Rękopis znaleziony w Saragossie" (1965) - reż. Wojciech Jerzy Has "Wiosna panie sierżancie" (1974) - reż. Tadeusz Chmielewski ,,Skok'' (1967) - reż. Kazimierz Kutz Słynął z ról oryginalnych, charakterystycznych, często przerysowanych, ale z dużą dawką inteligencji i refleksji.

Niezapomniane, zindywidualizowane postacie z ludu stworzył w filmach: ,,Kierunek Berlin'' (1968) Passendorfera; ,,Ziemia obiecana'' (1974) Andrzeja Wajdy, gdzie zagrał Wilczka, zachłannego plebejskiego lichwiarza; ,,Przedwiośnie'' Filipa Bajona (2001), w którym grał poczciwego służącego Maciejunia oraz w ,,Ubu Król'' Piotra Szulkina (2003). Jego popularność ugruntowały również komedie Stanisława Barei: ,,Poszukiwany poszukiwana'' (1972), ,,Nie ma róży bez ognia'' (1974) oraz ,,Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz'' (1978).

Ostatnie role filmowe Siemiona to między innymi ,,Taxi A'' Marcina Korneluka (2007), ,,Niezawodny system'' Izabeli Szylko (2008) i ,,Ostatnia akcja'' (2009) w reż. Michała Rogalskiego.

Po za grą w tatrze i telewizji, Siemion był aktywnym uczestnikiem życia publicznego i politycznego. W czasach PRL-u należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), co nie było nietypowe dla ludzi kultury w tamtym okresie, zwłaszcza tych, którzy pełnili funkcje kierownicze w instytucjach kulturalnych. Po 1989 roku nie wycofał się z polityki. W latach 90. i 2000. angażował się w działalność Samoobrony RP, partii Andrzeja Leppera, z którą sympatyzował ze względu na jej chłopski, ludowy charakter i obronę tradycyjnych wartości. W 2001 roku został posłem na Sejm IV kadencji.

21 kwietnia 2010 aktor doznał poważnych obrażeń w wyniku wypadku drogowego w Ruszkach pod Sochaczewem. Trzy dni później zmarł w warszawskim szpitalu. 7 maja 2010 Wojciech Siemion został pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Źródła: Wikipedia, Culture.pl, Filmpolski.pl

Dominika Mrozińska
Dziennik Teatralny Łódź
26 kwietnia 2025