Książka niniejsza zawiera dziesięć rozpraw, dotyczących niektórych problemów teoretycznych pantomimy i interpretacji wybranych choreodramów jako swoistych wypowiedzi artystycznych wypowiedzi masek. Cechą takich wypowiedzi jest współistnienie różnych znaczeń. Mówi się jedno, aby ukryć co innego.

[...] Przywoływane tu struktury wypowiedzi-masek artykułują się zarówno w mowie ciała, jak i w mowie słownej. Wynika z tego, że jeśli dzieło teatralne czy dzieło literackie jest zamierzonym środkiem konstruowania sensu, to tym samym twórca kreuje określoną wizję człowieka. Problem takiej kreacji przez Tomaszewskiego jest stale obecny w całym przedstawionym tu zbiorze rozpraw. Autor próbuje odpowiedzieć nie tylko na pytania: co kreuje artysta, ale i jak to czyni? Jak to jest zrobione? Zwłaszcza, że kreacja Tomaszewskiego jest wyjątkowa na tle doświadczeń artystycznych pantomimy XX w. Ponieważ zebrane tu rozprawy dotyczą wielu problemów, wykorzystano w nich różne ujęcia badawcze, od etologii i antropologii (rozdz. I) przez antropologiczno-historyczny fresk rozdziału II, genologię (rozdz. III), krytykę archetypową i psychologię głębi (rozdz. IV), komparatystykę (rozdz. V i VI) po semiozę (rozdz. VII-X). Autor podejmuje próbę ukazania badanych zjawisk artystycznych niejako od wewnątrz, od istoty rzeczy. Idąc tym tropem, dociera do sensu mitu (w tym Mitu Nowego), archetypu, ruchu w różnych jego fazach do wszechstronnej funkcji koloru, scenografii statycznej i dynamicznej jako subkodów tekstu scenicznego, montażu scen w sensie syntaktyki i w sensie znaku. Każdy ze spektakli Tomaszewskiego jest przedziwnym artefaktem: ruchu niebędącego baletem ani kinem, obrazu niebędącego dziełem malarskim przy swej niezwykłej malarskości, ani też konwencjonalnym dramatem scenicznym, bo pozbawionym przecież towarzystwa werbalnego, ale jednak teatrem. Jeżeli nawet użyto verbum (choreodram Kaprys), to przecież teatr Tomaszewskiego nie staje się przez ten sam fakt teatrem słowa. Czymże zatem jest? Rozdział trzeci próbuje dociec, co to jest choreodram – nowy gatunek pantomimiczny stworzony przez Henryka Tomaszewskiego. Czym cechuje się ta forma i jaką poetyką posługuje? Zanalizowane przez autora fragmenty choreodramów odsłaniają zjawisko paradoksu przestrzeni personalnej, które jest fenomenem pantomimy zbiorowej, tym, co różni i określa równocześnie pantomimę Tomaszewskiego na tle mimu indywidualnego i mimu zbiorowego na świecie.

Zakres pól badawczych w poszczególnych rozdziałach: od opisu, analizy i funkcji pojedynczego znaku teatralnego aż po syntezy filozoficzno-estetyczne i interpretacje w kategoriach korespondencji sztuk, wskazuje, że praca to otwiera ogromne możliwości zarysowania teorii teatru pantomimy zbiorowej.

Teksty już publikowane zostały tu poprawione i podporządkowane zamysłowi książki. Warto jeszcze dodać, że jest to pierwsza tego typu praca w piśmiennictwie teatrologicznym, próbująca nakreślić jakiś ogólny obraz teatru pantomimy Henryka Tomaszewskiego – historycznego już zjawiska teatralnego [...].