Mocne uderzenie

Helena jest inna niż rówieśniczki: urodziła się z... rękawicami bokserskimi zamiast dłoni. Dla Heleny to kłopot: śmieją się z niej inne dzieci, trudno jej się pisze i je, nie mówiąc o otwarciu paczki chipsów. Ale któregoś dnia Helena ma sen, że dzięki swoim nietypowym rękom pojedzie na Olimpiadę. Pod okiem ojca, byłego sportowca, Helena rozpoczyna treningi.

Najpierw było słowo. Nie, najpierw była udana kariera tyczkarki Moniki Pyrek. Potem była jej fundacja, która na różne sposoby zachęca dzieci i młodzież do aktywności fizycznej, potem był pomysł i dopiero było słowo. Monika Pyrek nie po raz pierwszy sięgnęła po gatunek zwany bajką, ale po raz pierwszy współpracowała z profesjonalnym teatrem. Jako była sportsmenka doskonale wie, jak przekuwać słabości w siłę, jak wytyczać sobie coraz wyższe cele, jak walczyć z przeciwnościami losu i jak radzić sobie z porażką. Pomysł, żeby pokazać to na scenie, okazał się nowatorski, ale trafiony. Wspólnie z profesjonalną ekipą realizatorów stworzyła spektakl, która trafia do dzieci, ale też dorosłych, bawi, uczy i zachęca do podejmowania działań, czasem ryzykownych, czasem niewyobrażalnych, ale zawsze ciekawych.

Reżyserii spektaklu podjął się Tomasz Maśląkowski, doświadczony w teatrach lalkowych. Postawił na dwa plany - lalkowy i aktorski. W pierwszej części spektaklu pojawiają się tzw. lalki stolikowe, animowane przez dwoje czasami troje aktorów. Wszystkie postaci mają swoją wersję właśnie lalkową, jak i naturalną, które płynnie przechodzą z jednej sceny w drugą. W miarę rozwoju akcji, jak w sporcie, szala zwycięstwa przechyla się w stronę naturalnych postaci, a jeśli pojawiają się lalki, przyjmują ludzkie rozmiary jak przeciwniczki Heleny w walkach podczas olimpiady.

Helenę gra Maja Bartlewska, która już wielokrotnie udowodniła, że świetnie się czuje w rolach nietypowych, nieoczywistych bohaterek, jak choćby w "Teatrze niewidzialnych dzieci", gdzie zagrała przyjaciółkę głównego bohatera, zbuntowana nastolatka w "Nienauczalnych", pokraczna gąsienica w "Motylej nodze!" czy ambitna wnuczka słynnego wynalazcy w spektaklu "Matylda mierzy wysoko". Tym razem jako Helena musi się zmierzyć nie tylko ze swoją odmiennością, związaną z wyglądem i zainteresowaniami, ale też sama z sobą, ze swoją niewiarą w siebie, zwątpieniem we własne możliwości, z nieprzychylnym otoczeniem. Aktorka rozgrywa to na zasadzie kontrastu. Jest dynamiczna, kiedy rozpiera ją energia, kiedy jest w sportowym żywiole, ale też wyciszona, kiedy czuje się nierozumiana i odrobinę samotna, mimo kochającej rodziny i przyjaciółki. Helena, mimo swojej dziwaczności, czyli rękawic bokserskich zamiast rąk, wcale nie wydaje nam się bajkowa czy odległa. Widzimy w niej odbicie naszych własnych marzeń i zmagań, naszych wątpliwości i rozterek. Helena jest naszym lustrzanym odbiciem, dlatego wydaje się taka bliska.

Ciekawą rolę ma Gabriela Gola jako przyjaciółka Heleny. To zupełnie odmienna osobowość. Zainteresowana tylko swoich smartfonem i wrzucaniem relacji na media społecznościowe. Nie rozumie Heleny, na początku wydaje się wręcz przyziemną nastolatką, ale wraz z rozwojem akcji ona również przechodzi małą metamorfozę i swoją pewność siebie przekuwa w działanie w szczytnym celu, czyli w celu wsparcia przyjaciółki. Aktorka stworzyła bardzo wyrazistą postać, która wniosła wiele dobrej energii na scenę.

Marta Łągiewka jako Mama tworzy postać kobiety zdecydowanej, ale niekoniecznie wsłuchującej się w potrzeby innych. Świetnie zorganizowana, twardo stąpająca po ziemi, widzi kłopoty córki, ale nie potrafi ich rozwiązać. Dopiero szczera rozmowa z Heleną, otwiera ją na innych, jakby wypuszczenie gromadzonych od lat negatywnych emocji, pozwoliło jej szerzej oddychać. Nagle widzi w córce człowieka, który chce spełniać własne pragnienia.

Miłym zaskoczeniem jest rola Taty w wykonaniu Rafała Hajdukiewicza. Aktor przyzwyczaił nas do bardzo dynamicznego emploi na scenie, z którego zrezygnował w swoim monodramie "Robinson". W spektaklu "Gong!" również możemy oglądać go jako postać zdecydowanie bardziej refleksyjną o dużej wrażliwości, emocjonalności. To bardzo udana przemiana sceniczna, a może po prostu korzystna ucieczka od zaszufladkowania.

Zespół aktorski Teatru Lalek Pleciuga, jeśli można użyć sportowego określenia, gra bardzo zespołowo. Tego wymaga pomysł sceniczny reżysera i dobro sztuki, szumnie mówiąc. Już samo animowanie lalek wymaga dużej współpracy, a niemal wszystkie sceny są grupowe i zmieniają się jak w kalejdoskopie. Dlatego zaangażowano również ekipę techniczną, która rozgrywa na scenie małe epizodziki, jak choćby drużyna piłkarska, z którą muszą zagrać nasi bohaterowie. Dzięki temu ich obecność na scenie jest czymś naturalnym i pozwala na ciekawe rozgrywanie scenografii w tej ograniczonej przestrzeni. Szczególnie interesujące są rozwiązania ze stołem, który się rozjeżdża, zjeżdża, wije i układa w różnych konfiguracjach, budując przestrzeń za każdym razem na nowo i przenosząc nas w różne miejsca - od domu bohaterki, przez szkołę, boisko, salę treningową czy na olimpiadę w Paryżu.

Reżyser zastosował też zagranie pt. "teatr w teatrze". W pewnym momencie pojawia się reżyserka, która czyta scenariusz i zastanawia się jak zainscenizować wydarzenia na olimpiadzie. O pomoc prosi widzów i tym sposobem widownia staje się kolejnym aktorem w przedstawieniu, który okrzykami i brawami gorąco dopinguje główną bohaterkę.

"Gong!" to bardzo udany spektakl, który w prosty sposób, bez uciekania się do zawiłych aluzji, opowiada o sile naszej woli, ale przede wszystkim o drodze do wzajemnego zrozumienia. Bo tutaj nie tylko rodzice uczą się rozumieć własne dzieci, ale dzieci też uczą się rozumieć rodziców. Bo rodzice też kiedyś byli dziećmi, a w życiu nie są nieomylni i czasami to, co uważają za dobre, wcale dobre nie jest. Nie ma tu nachalnej dydaktyki, jest dobra zabawa z pozytywnym przesłaniem.

„Gong!" to ostatnia w tym sezonie artystycznym premiera w szczecińskiej Pleciudze, a zarazem zwieńczenie 57. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Kontrapunkt. Nowe kierownictwo festiwalu postarało się o szeroki program dla dzieci, a ten spektakl jest jego zwieńczeniem.

Obsada: Maja Bartlewska - Helena, Gabriela Gola - przyjaciółka Heleny, Rafał Hajdukiewicz - Tata, Aleks Joński - brat Heleny, Mirek Kucharski - Trener piłki nożnej, Sprawozdawca sportowy, Marta Łągiewka - Mama, Grażyna Nieciecka-Puchalik - Sędzia, Maciej Sikorski - Patryk, Krzysztof Tarasiuk - Trener Heleny.

Reżyseria: Tomasz Maśląkowski, scenariusz: Jarosław Murawski, scenografia: Klaudia Laszczyk, reżyseria świateł: Monika Sidor, muzyka: Olo Walicki, grafika: Zuzanna Kowalska, zdjęcia: Piotr Nykowski.

Spektakl zrealizowany w ramach projektu "NURTująca FORMA. Spektakle lalek w 57. Festiwalu Kontrapunkt. Partnerem spektaklu jest FUNDACJA MONIKI PYREK.

Premiera 1 czerwca 2024.