Mój jest ten kawałek podłogi

"Wariaci" - aut. reż. Aleksandra Skorupa - Katowice Scena, Gliwicka 120 - 7 maja 2024

Stanisław Ignacy Witkiewicz ukrywający się pod pseudonimem Witkacy to jeden z najbarwniejszych przedstawicieli polskiej kultury i sztuki. Był barwną postacią, której losy obfitowały w wiele epizodów, wzlotów i upadków.

Tych drugich było jakby więcej, więc artysta wytworzył w sobie specyficzny obraz rzeczywistości. Był uważany za dziwaka i ekscentryka, a jego dzieła zdawały się zbyt awangardowe dla odbiorców. Sam skutecznie podsycał kontrowersje dotyczące własnej osoby, prowadząc osobliwy tryb życia spowity tajemnicą. Losy Witkacego to gotowy scenariusz na film lub sztukę teatralną. Z takiego założenia wyszli twórcy spektaklu „Wariaci", zrealizowanego przez warszawski Teatr Pokrewny. Burzliwe dzieje Witkiewicza posłużyły im jako podstawa do stworzenia opowieści o człowieku niezrozumianym.

"Wariaci" nie jest standardową biografią, jaką znamy, chociażby ze srebrnego ekranu. Jest to raczej wycinek życia artysty, w którym mamy szansę poznać go bliżej od bardziej osobistej strony. Jego rozterki i przemyślenia skondensowane zostają do godzinnego występu, w którym główny bohater niczym w monodramie pozostaje sam na scenie. Kręci się po jej niewielkiej przestrzeni niczym dzikie zwierzę zamknięte w klatce. Obserwujemy jego ciało pogrążone w konwulsjach. Jego ruchy są ograniczone przez kaftan bezpieczeństwa. Znajduje się on bowiem w szpitalu psychiatrycznym. Jedynymi ludźmi, z jakimi ma kontakt, są pielęgniarki, z którymi toczy rozmowy. Pojawia się także matka artysty. Większość czasu jednak prowadzi dialog z samym sobą. Jest człowiekiem umęczonym i pochłoniętym przez dyskomfort.

Przedstawienie ma bardzo skromną formę. Na scenie znajduje się jeden aktor, któremu akompaniuje ukryty w tle muzyk. Monologom bohatera towarzyszy także żeński głos dobiegający z niewiadomego źródła. Dopiero na sam koniec na scenie pojawia się jego właścicielka i zarazem autorka spektaklu, która wykonuje finałowy utwór. Ważnym dla fabuły elementem jest również ekran, na którym projektowane są kobiety pełniące funkcję rozmówczyń protagonisty. Ciekawym urozmaiceniem widowiska jest moment, w którym aktor schodzi ze sceny i zajmuje miejsce na widowni. Wzbudza to pewien zamęt wśród publiczności, która nie wie, czy śledzić go wzrokiem, czy pozostać nieruchoma na swoich miejscach. „Wariaci" to widowisko, które wymaga skupienia się na przekazywanej treści. Dopiero wówczas możliwe jest pełne zaangażowanie i docenienie pracy włożonej przez artystów w realizację tego projektu.

Ten oryginalny spektakl zabiera widza w podróż do świata wewnętrznych przeżyć wybitnego artysty, który jest w jakimś stopniu naznaczony, by nie powiedzieć przeklęty, przez trudne doświadczenia. Pozostawiony sam sobie szuka różnorodnych sposobów na wyrażenie siebie. Jego niemy krzyk objawia się w autodestrukcyjnych nawykach i zachowaniach. Świadomie wybiera niebanalny i nie do końca bezpieczny tryb egzystowania, by móc poczuć jak najwięcej emocji i wzruszeń. Nie stroni przy tym od używek, które jak sam mówi, pomagają mu osiągać głębsze stany poznania. Uważa je za istotny i potrzebny motor napędowy dla każdego twórcy, z uwagi na ich psychoaktywne działanie, poszerzające twórcze możliwości.

Eksperymenty te jednak nie okazały się zbawienne, a historię Witkacego zaliczyć można do tych tragicznych.

Andrzej Kownacki
Dziennik Teatralny Górny Śląsk
18 maja 2024
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Notice: Undefined index: banner4 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 121 Notice: Undefined index: banner5 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 124

Książka tygodnia

ahat ilī. Siostra bogów. Sceny dramatyczne
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Olga Tokarczuk, Zbigniew Mikołejko

Trailer tygodnia

11. Międzynarodowy Fes...
Wiesław Czołpiński
To będzie twórcze spotkanie młodych l...