Anna Polony
Aktorka teatralna, telewizyjna, radiowa i filmowa, reżyserka, pedagog.

Urodziła się 21 stycznia 1939 roku w Krakowie.
Ukończyła Wydział Aktorski (1960) oraz Wydział Reżyserii Dramatu (1984) w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.
Debiutowała na scenie Starego Teatru jako Mała Poliksena w spektaklu „Wojny trojańskiej nie będzie” Jeana Giraudoux w reżyserii Jerzego Kaliszewskiego (premiera 12 lipca 1959). Na dyplom w PWST zagrała Dorynę w „Świętoszku” Moliera w reżyserii Tadeusza Burnatowicza (premiera 19 marca 1960).
Po studiach związała się z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
W 1964 przeniosła się do zespołu Starego Teatru, w którym na stałe pracowała do 2002 roku. Na tej scenie zetknęła się z Konradem Swinarskim. Zagrała we wszystkich największych przedstawieniach tego reżysera, w wielu z nich tworząc wybitne kreacje.
Pierwszą ważną rolą w spektaklach Swinarskiego był Orcio w „Nie-Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego (1965), następnie m.in.: Claire w „Pokojówkach” Jeana Geneta (1966), Joas w „Sędziach” Stanisława Wyspiańskiego (1968) i Hermia w „Śnie nocy letniej” Williama Szekspira (1970).
Polony osiągała również sukcesy w Teatrze Telewizji, z którym współpracowała od 1969. Stworzyła ciekawe role zwłaszcza w repertuarze rosyjskim, była m.in. Wierą w „Ostatnim” Maksyma Gorkiego (1973) i Maszą w „Czajce” Antoniego Czechowa w reżyserii Ireny Wollen (1975).
W tym samym czasie zaczęła karierę reżyserską. Jej pierwszym przedstawieniem było „Dwoje na huśtawce” Williama Gibsona w Starym Teatrze (1974). Rozpoczęła także pracę dydaktyczną w krakowskiej szkole teatralnej. W latach 1987-1991 była prodziekanem Wydziału Aktorskiego, w latach 1999-2002 prorektorem uczelni.
W 1980 wystąpiła jako Anna Andriejewna w „Rewizorze” Mikołaja Gogola reżyserowanym przez Jerzego Jarockiego.
Coraz częściej reżyserowała, zrealizowała m.in.: „Urodziny Stanleya” Harolda Pintera (1984) i „Przed sklepem jubilera” Karola Wojtyły (1988). Rzadko, ale z powodzeniem grała poza teatrem. Wystąpiła w przeniesionym na ekran „Z biegiem lat, z biegiem dni” Wajdy (1980), jako Magda Egri w filmie Magdy Meszaros - „Dziennik dla moich dzieci” (1982) oraz „Dekalogu VII” Krzysztofa Kieślowskiego (1988). Można ją było oglądać w kolejnych filmach Meszaros - ponownie w roli Magdy Egri w „Dzienniku dla mojego ojca i matki” (1990) i jako matkę przełożoną w karmelu w Niemczech w „Siódmym pokoju”, filmie o życiu błogosławionej Edyty Stein (1995).
Lata 90. przyniosły kolejne prace reżyserskie Anny Polony, w tym „Wdowy” Sławomira Mrożka, przygotowane razem z Józefem Opalskim (1993), „Poskromienie złośnicy” Williama Szekspira (1993), „Śluby panieńskie” (1993) i „Gwałtu, co się dzieje!” (1994) Aleksandra Fredry.
Rzadziej występowała w teatrze, ale każde jej pojawienie się na scenie stawało się wydarzeniem. W 1995 była "pełną wulkanicznego temperamentu" (Jacek Sieradzki, "Polityka" 1995, nr 1). Yasuko Rokujo / „Jitsuko w Mishimie” Yukio Mishimy w reżyserii Wajdy (1994), Erną Korn w „Lunatykach” według Hermanna Brocha w reżyserii Krystiana Lupy (1995), Królową Małgorzatą w „Iwonie, księżniczce Burgunda” Witolda Gombrowicza w reżyserii Grzegorza Jarzyny (1997). W 1999 wcieliła się w postać Selmy Lagerlöf z „Twórców obrazów” Per Olova Enquista w reżyserii Kazimierza Kutza.
Swój aktorski jubileusz Anna Polony uczciła Panią Orgonową w „Damach i huzarach” Aleksandra Fredry w inscenizacji Kazimierza Kutza (2001).
Współpracowała z Agatą Dudą-Gracz. Była Sarą Bernhardt w „Kreaturze” Johna Murrela (2002), a potem Pierwszą Julią w „Romeo i Julii” Williama Szekspira, Krakowski Teatr Scena STU (2008). Wcieliła się w Starą Kobietę w spektaklu „Stara kobieta wysiaduje” Tadeusza Różewicza w reżyserii Henryka Baranowskiego (Teatr Ludowy w Nowej Hucie, 2006).
Niemal od początku kariery uczestniczyła także w realizacji spektakli Teatru Polskiego Radia. Zarówno jako aktorka jak i reżyserka słuchowisk. Jej pierwszą rolą teatralną w radiu była postać Krystyny w „Sposobie na małżeństwo” Haliny Kwiatkowskiej i Ewy Otwinowskiej w reżyserii Romany Bobrowskiej (premiera 9 czerwca 1964), nastepnie zagrała Córkę Marhabala w „Co się raz stało w Sydonie” Henryka Sienkiewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera (premiera 20 sierpnia 1967).
W serialu radiowym „Z biegiem lat, z biegiem dni” Joanny Olczak-Ronikier, który reżyserowała wspólnie z Romaną Bobrowską zagrała Anielę Dulską (1979).
U tej samej reżyserki zagrała w „Matce” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego tytułową rolę (premiera 2 września 2000), a w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Seweryna Kliminę (premiera 10 listopada 2012).
Należy do najpłodniejszych twórców teatralnych (brała udział w około 200 spektaklach teatru dramatycznego, telewizyjnego i radiowego), a wiele z jej ról, podobnie jak wyreżyserowane spektakle, zaznaczyło się na trwałe w historii polskiego teatru. Należy do grona najwybitniejszych polskich aktorek.
Ukończyła Wydział Aktorski (1960) oraz Wydział Reżyserii Dramatu (1984) w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.
Debiutowała na scenie Starego Teatru jako Mała Poliksena w spektaklu „Wojny trojańskiej nie będzie” Jeana Giraudoux w reżyserii Jerzego Kaliszewskiego (premiera 12 lipca 1959). Na dyplom w PWST zagrała Dorynę w „Świętoszku” Moliera w reżyserii Tadeusza Burnatowicza (premiera 19 marca 1960).
Po studiach związała się z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
W 1964 przeniosła się do zespołu Starego Teatru, w którym na stałe pracowała do 2002 roku. Na tej scenie zetknęła się z Konradem Swinarskim. Zagrała we wszystkich największych przedstawieniach tego reżysera, w wielu z nich tworząc wybitne kreacje.
Pierwszą ważną rolą w spektaklach Swinarskiego był Orcio w „Nie-Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego (1965), następnie m.in.: Claire w „Pokojówkach” Jeana Geneta (1966), Joas w „Sędziach” Stanisława Wyspiańskiego (1968) i Hermia w „Śnie nocy letniej” Williama Szekspira (1970).
Polony osiągała również sukcesy w Teatrze Telewizji, z którym współpracowała od 1969. Stworzyła ciekawe role zwłaszcza w repertuarze rosyjskim, była m.in. Wierą w „Ostatnim” Maksyma Gorkiego (1973) i Maszą w „Czajce” Antoniego Czechowa w reżyserii Ireny Wollen (1975).
W tym samym czasie zaczęła karierę reżyserską. Jej pierwszym przedstawieniem było „Dwoje na huśtawce” Williama Gibsona w Starym Teatrze (1974). Rozpoczęła także pracę dydaktyczną w krakowskiej szkole teatralnej. W latach 1987-1991 była prodziekanem Wydziału Aktorskiego, w latach 1999-2002 prorektorem uczelni.
W 1980 wystąpiła jako Anna Andriejewna w „Rewizorze” Mikołaja Gogola reżyserowanym przez Jerzego Jarockiego.
Coraz częściej reżyserowała, zrealizowała m.in.: „Urodziny Stanleya” Harolda Pintera (1984) i „Przed sklepem jubilera” Karola Wojtyły (1988). Rzadko, ale z powodzeniem grała poza teatrem. Wystąpiła w przeniesionym na ekran „Z biegiem lat, z biegiem dni” Wajdy (1980), jako Magda Egri w filmie Magdy Meszaros - „Dziennik dla moich dzieci” (1982) oraz „Dekalogu VII” Krzysztofa Kieślowskiego (1988). Można ją było oglądać w kolejnych filmach Meszaros - ponownie w roli Magdy Egri w „Dzienniku dla mojego ojca i matki” (1990) i jako matkę przełożoną w karmelu w Niemczech w „Siódmym pokoju”, filmie o życiu błogosławionej Edyty Stein (1995).
Lata 90. przyniosły kolejne prace reżyserskie Anny Polony, w tym „Wdowy” Sławomira Mrożka, przygotowane razem z Józefem Opalskim (1993), „Poskromienie złośnicy” Williama Szekspira (1993), „Śluby panieńskie” (1993) i „Gwałtu, co się dzieje!” (1994) Aleksandra Fredry.
Rzadziej występowała w teatrze, ale każde jej pojawienie się na scenie stawało się wydarzeniem. W 1995 była "pełną wulkanicznego temperamentu" (Jacek Sieradzki, "Polityka" 1995, nr 1). Yasuko Rokujo / „Jitsuko w Mishimie” Yukio Mishimy w reżyserii Wajdy (1994), Erną Korn w „Lunatykach” według Hermanna Brocha w reżyserii Krystiana Lupy (1995), Królową Małgorzatą w „Iwonie, księżniczce Burgunda” Witolda Gombrowicza w reżyserii Grzegorza Jarzyny (1997). W 1999 wcieliła się w postać Selmy Lagerlöf z „Twórców obrazów” Per Olova Enquista w reżyserii Kazimierza Kutza.
Swój aktorski jubileusz Anna Polony uczciła Panią Orgonową w „Damach i huzarach” Aleksandra Fredry w inscenizacji Kazimierza Kutza (2001).
Współpracowała z Agatą Dudą-Gracz. Była Sarą Bernhardt w „Kreaturze” Johna Murrela (2002), a potem Pierwszą Julią w „Romeo i Julii” Williama Szekspira, Krakowski Teatr Scena STU (2008). Wcieliła się w Starą Kobietę w spektaklu „Stara kobieta wysiaduje” Tadeusza Różewicza w reżyserii Henryka Baranowskiego (Teatr Ludowy w Nowej Hucie, 2006).
Niemal od początku kariery uczestniczyła także w realizacji spektakli Teatru Polskiego Radia. Zarówno jako aktorka jak i reżyserka słuchowisk. Jej pierwszą rolą teatralną w radiu była postać Krystyny w „Sposobie na małżeństwo” Haliny Kwiatkowskiej i Ewy Otwinowskiej w reżyserii Romany Bobrowskiej (premiera 9 czerwca 1964), nastepnie zagrała Córkę Marhabala w „Co się raz stało w Sydonie” Henryka Sienkiewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera (premiera 20 sierpnia 1967).
W serialu radiowym „Z biegiem lat, z biegiem dni” Joanny Olczak-Ronikier, który reżyserowała wspólnie z Romaną Bobrowską zagrała Anielę Dulską (1979).
U tej samej reżyserki zagrała w „Matce” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego tytułową rolę (premiera 2 września 2000), a w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Seweryna Kliminę (premiera 10 listopada 2012).
Należy do najpłodniejszych twórców teatralnych (brała udział w około 200 spektaklach teatru dramatycznego, telewizyjnego i radiowego), a wiele z jej ról, podobnie jak wyreżyserowane spektakle, zaznaczyło się na trwałe w historii polskiego teatru. Należy do grona najwybitniejszych polskich aktorek.
Anna Polony ma Solską - Anna Polony została uhonorowana Nagrodą im. Ireny Solskiej
26.06.2024
Anna Polony świętuje 21.06.2024
Anna Polony (1939) - Aktorka teatralna, filmowa, telewizyjna i radiowa, reżyserka teatralna, pedagog AST, w latach 1999–2005 jej prorektor.22.01.2024
Legendarna aktorka kończy 85 lat - Studenci nazywali ją "prawdziwą petardą"22.01.2024
Rozczarowana codziennością - Anna Polony: Aktor powinien być dla widza tajemnicą23.01.2021
Niedziela z ... Anną Polony w TVP Kultura - Bohaterką najbliższej „Niedzieli z ..." będzie jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych - Anna Polony.06.01.2018
Wrócić do tradycji słowa i literatury - "Ta Gabriela" - reż. Anna Polony - Klub Aktora SPATiF w Krakowie07.10.2017
Spotkanie z Anną Polony - w ramach cyklu "Moja historia"26.04.2016
Wybitne postacie polskiej kultury - „Rozmowy poSzczególne" - cykl spotkań z najważniejszymi Twórcami Kultury - TVP230.12.2015
Anna Polony laureatką - Nagroda GUSTAW przyznawana jest przez Związek Artystów Scen Polskich19.12.2015
Swinarski zatrzymał Annę Polony23.09.2014
75. urodziny Anny Polony - Wybitna aktorka teatralna i filmowa, reżyser i pedagog22.01.2014
Małopolanie 2013 - Anna Polony i Jerzy Trela15.01.2014
Polony i Trela pożegnani - Narodowy Teatr Stary im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie08.01.2014
Styczeń z Anną Polony - TVP Kultura 08.01.2014
Ostatni "Chłopcy" z Polony i Trelą - "Chłopcy" - reż. Adam Nalepa - Narodowy Teatr Stary w Krakowie04.01.2014
Jest jak smoczyca29.12.2013
Po blisko 50 latach odchodzi ze Starego - Anna Polony27.11.2013
Wygrana Polony z przemijaniem31.07.2013
Ostatnia prawdziwa Dama podlaskiego teatru05.06.2013
Zobaczyć niewidoczne 20.03.2013
Moc, humor, Polony12.10.2012
Pojedynek Gałczyńskiego z Wyspiańskim28.08.2012
100 lat dla Jerzego Treli16.03.2012
"Wesele" w poniedziałek na żywo w radiu - "Wesele" - reż: Andrzej Seweryn - Radio Kraków11.02.2012
Perła w koronie18.08.2011
Światła na panią Annę26.11.2010
50-lecie Anny Polony 26.11.2010
Po "Rewersie" - Polonia19.02.2010
Rozczarowana codziennością28.03.2020
Zapragnęłam pytać ze sceny22.01.2016
Nie jestem Anną Polony03.01.2014
Polony czyta Schulza29.06.2013
Brak nam dystansu Fredry23.04.2010
Jak ja się bawiłam02.12.2010
Brawa dla Anny Polony16.06.2009
Szkoda marnować taką ładną kodę19.11.2009
Nic nie ma za darmo26.11.2010
Godna podziwu i zazdrości08.10.2010