Jan Frycz

Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny, radiowy i dubbingowy.
Urodził się 15 maja 1954 w Krakowie.
Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 1978. W latach 1989–2006 był aktorem Teatru Starego w Krakowie. Od 2006 jest aktorem Teatru Narodowego w Warszawie. W latach 80. i później stworzył wiele docenionych przez krytykę i publiczność ról w przedstawieniach m.in. Krystiana Lupy, Jerzego Grzegorzewskiego i Jerzego Jarockiego. Równie dobrze czuje się w repertuarze klasycznym, co eksperymentalno-awangardowym.
Jest jednym z najbardziej aktywnych i najpopularniejszych polskich aktorów początku XXI wieku.
W teatrze zadebiutował w 1978 roku rolą Edmunda w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego.
Po studiach należał do zespołu scen warszawskich: Teatru Narodowego (1982-1983) oraz Teatru Polskiego (1983-1984). Od 1984 do 1989 roku był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie, a w 1989 roku związał się z Teatrem Starym. W 2006 roku przeszedł do Teatru Narodowego w Warszawie. W 2007 roku zagrał tragikomiczną postać Iwana Nikołajewicza Zachedryńskiego w „Miłości na Krymie” Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego. Reżyser, za zgodą autora sztuki, nieco zmodyfikował dramat konkretnie pod tę inscenizację.
Przez wielu recenzentów i krytyków teatralnych uważany jest za jednego z najwybitniejszych aktorów swojego pokolenia. W swoim bogatym dorobku ma wiele ról z rosyjskiej klasyki, m.in. Pieriedonowa w Małym biesie Sołoguba (1985), Astrowa w Wujaszce Wani (1993) i Wierszynina w Trzech siostrach (2001) Antona Czechowa, Pozdnyszewa w Sonacie kreutzerowskiej Lwa Tołstoja (1998). U Krystiana Lupy zagrał Iwana w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1990 i 1999) oraz Poncjusza Piłata w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa (2002).
Z Lupą współpracował zresztą wielokrotnie. Zagrał w jego Nadobnisiach i koczkodanach Witkacego (1977), Malte albo tryptyku marnotrawnego syna według prozy Rilkego (1991) i – przede wszystkim – w Lunatykach. Eschu, czyli Anarchi Brocha (1995), gdzie zdaniem wielu recenzentów stworzył jedną z najlepszych ról w całej swojej karierze.
Wystąpił również w klasyce literatury polskiej (m.in. Sawa w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, 1992; ksiądz Piotr w Dziadach Adama Mickiewicza 1995) oraz światowej (m.in. Lear w Królu Learze Williama Szekspira 2000; Mozart w Amadeuszu Petera Shaffera; Adrian Leverkuhn w Doktorze Faustusie Thomasa Manna).
Aktor pojawia się również w Teatrze Telewizji. Grał w przedstawieniach m.in. Kazimierza Kutza (Astrow w Wujaszku Wani, 1994), Andrzeja Domalika (Mikołaj w Płatonowie Czechowa, 1992), Laco Adamíka (Edyp w Królu Edypie Sofoklesa, 1992), Jana Englerta (Hamlet w „Hamlecie” 1985, Iwanow w Iwanowie, 1995; Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze, 2005) czy Krystyny Jandy (Gilles w Małych zbrodniach małżeńskich, 2005).
Kariera filmowa
Na ekranie zadebiutował w Dagny (1976) Haakona Sandøy. W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. skupił się głównie na pracy w teatrze, w filmie grywał niewiele, najczęściej role epizodyczne. Pamiętane role z tego okresu to: infantylny, egoistyczny uwodziciel w Zielonej miłości (1978) Stanisława Jędryki, brutalny ubek w Wiernych bliznach (1981) i słaby dorobkiewicz w Wielkim Szu (1982) Sylwestra Chęcińskiego.
Najciekawsze i najbardziej doceniane role filmowe stworzył w latach 90. i później. Grywał bohaterów bardzo różnego typu. Najbardziej wyraziste kreacje Frycza to postaci skupionych, tłumiących emocje neurotyków. Uznanie przyniosła mu odważna rola egzaltowanego, wypalonego homoseksualisty w Egoistach (2000) Mariusza Trelinskiego, a także zagubionego na granicy snu i rzeczywistości przedwojennego inteligenta w Pożegnaniu jesieni (1990) również Trelińskiego, zdesperowanego partyzanta w Tam i z powrotem (2001) Wojciecha Wójcika, pułkownika, który w czasie II wojny światowej popada w depresję i nie może dalej walczyć w Pornografii (2003) Jana Jakuba Kolskiego, despotycznego ojca w Pręgach (2004) Magdaleny Piekorz oraz – ostatnio – makiawelicznego adwokata w Bezmiarze sprawiedliwości (2006) Wiesława Saniewskiego. Popularność zdobył dzięki postaci amanta w Damie kameliowej (1994) Jerzego Antczaka.
Bardzo często pojawia się na drugim planie i w epizodach, w produkcjach zarówno ambitnych (Jerzy w Spisie cudzołożnic Jerzego Stuhra, Jefimow w Łagodnej Trelińskiego, malarz Jeremi w Dwu księżycach Andrzeja Barańskiego, komendant w Czarnych słońcach Zalewskiego), jak i tych przeznaczonych dla masowego widza (mąż Judyty w Nigdy w życiu!, Bobicki w Zakochanych, nierozgarnięty bandyta w To ja, złodziej, producent disco polo w Kochaj i rób co chcesz). Nie unika seriali, chociaż konsekwentnie rezygnuje z gry w długich tasiemcach i operach mydlanych.
Jan Frycz jest w trzecim związku małżeńskim, ma sześcioro dzieci z pierwszego i drugiego małżeństwa. Córkami są aktorki Gabriela Frycz i Olga Frycz.

Odznaczenia i nagrody:
2005 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy artystycznej
1990 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję „miesięcznika „Teatr” – za sezon 1989/1990, za rolę w przedstawieniu „Opis obyczajów...” ks. Jędrzeja Kitowicza w Teatrze STU i rolę Iwana w „Braciach Karamazow” Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.
2003 – 28. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - Nagroda za drugoplanową rolę męską za Pornografię

Polskie Nagrody Filmowe – Orły:
2007 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Korowód
2004 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pręgi
2003 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pornografię
2002 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Tam i z powrotem
2001 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Egoistów
2000 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Zakochanych

Feliks Warszawski: - 2007 – nominacja Najlepszy aktor pierwszoplanowy za Miłość na Krymie
Węże - 2012 - Występ poniżej godności za rolę w Wyjeździe integracyjnym

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...