Józef Szajna

Malarz, scenograf, reżyser, wykładowca akademicki.
Józef Szajna

Józef Szajna urodził się 13 marca 1922 w Rzeszowie, zmarł 24 czerwca 2008 w Warszawie. Profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Urodził się w spolonizowanej od kilku stuleci rodzinie włoskiego lub niemieckiego pochodzenia, jako jeden z trzech synów kolejowego maszynisty Juliana Szajny i jego żony Karoliny z Pieniążków.
W okresie okupacji niemieckiej był uczestnikiem ruchu oporu, działając w Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany trafił do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, a później do Buchenwaldu, był więźniem Karnej Kompanii. Przeżycia obozowe znalazły swe odbicie w twórczości. Jego twórczość to technika malarska, połączona z asamblażem i kolażem w której treścią jest zagłada, zniszczenie, przemijanie.
Studiował w krakowskiej ASP, dyplom z grafiki otrzymując w 1952 roku, zaś dyplom ze scenografii w 1953 roku. W latach 1955-1966 był współzałożycielem, dyrektorem, dyrektorem artystycznym Teatru Ludowego w Krakowie, gdzie jego twórczość plastyczna w wyraźny sposób wpływała na kształt przedstawień (m.in. Rewizor M. Gogola, Księżniczka Turandot C. Gozziego, Myszy i ludzie wg J. Steinbecka, Dziady A. Mickiewicza). W roku 1972 roku założył Warszawskie Centrum Sztuki „Studio”. Opracował scenografię i reżyserował wiele przedstawień teatralnych w kraju i zagranicą. Jego prace były i są wystawiane w wielu miastach Polski i na licznych wystawach światowych. Współpracował z teatrami w Anglii, Holandii, Niemczech, Izraelu, Egipcie, Turcji, Portugalii i Hiszpanii.
Był członkiem międzynarodowych stowarzyszeń artystów, członkiem włoskiej Akademii Sztuki i Pracy, przewodniczącym Stowarzyszenia Kultury Europejskiej, honorowym członkiem Association Internationale des Arts Plastiques, oraz członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. W 50 rocznicę wyzwolenia Auschwitz koordynował pracami nad wystawą stanowiącą hołd dla ofiar nazizmu. W latach 1988-1990 członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Został pochowany 30 czerwca na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Otrzymał liczne medale i nagrody, m.in. Nagrodę miasta Krakowa i Warszawy, nagrodę "Foundation of A. Jurzykowski" (Fundacja Jurzykowskiego) w Nowym Jorku.
Uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i 13 marca 1997 postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego "w uznaniu doniosłych zasług dla kultury oraz za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej" Krzyżem Wielkim (1997) Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oświęcimskim. W 2005 został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Honorowy obywatel Opola. W 1976 roku otrzymał dyplom ministra spraw zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Stefana Olszowskiego.
Pośmiertnie 6 lipca 2008 odsłonięto odcisk jego dłoni w brązie na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd w Gdańsku.

rk
Źródło: Wikipedia

powiązane artykuły:
Józef Szajna (1922 - 2008) - Malarz, scenograf, reżyser, wykładowca akademicki. Profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.14.03.2024 W setną rocznicę urodzin Józefa Szajny - „Szajna: Mierzę celniej, bo na pudła nie mam czasu" - Józeg Szajna - Muzeum Karykatury w Warszawie19.10.2022 W Nowej Hucie wszystko się zaczęło - „Świadectwo w sztuce – Józef Szajna" wystawa w Galerii Huta Sztuki w Krakowie14.09.2022 Śladami wielkich twórców 10.08.2022 Trzy nowe spektakle 02.08.2022 W 100. rocznicę urodzin - "100 × TeArt. Wolność Józefa Szajny". Niezwykła wystawa w Muzeum Śląskim w Katowicach07.06.2022 Dlaczego barbarzyństwo rządzi światem - Sto lat temu 13 marca 1922 roku w Rzeszowie urodził się Józef Szajna12.03.2022 Leszek Mądzik na stulecie urodzin Józefa Szajny - „Faktura czasu" Leszka Mądzika na stulecie urodzin Józefa Szajny08.03.2022 Program Festiwalu - 9. Festiwal „Źródła Pamięci. Szajna-Grotowski-Kantor 2021"29.07.2021 Ziemia – Dom – Duch - 9. Festiwal „Źródła Pamięci. Szajna-Grotowski-Kantor 2021"28.07.2021 Józef Szajna - Malarz, scenograf, reżyser, twórca nowatorskich przedstawień teatralnych, główny reprezentant nurtu zwanego teatrem narracji plastycznej.13.03.2017 Szajna Galeria - Pomysł na Szajna Galerię – Sfera Poszukiwania Sztuki30.11.2016 Aktywność odbiorcy w remiksie - Józef Szajna. Kanon i remix przestrzeni polskiego teatru XX i XXI w.09.11.2016 Spektakle - 6. Źródła pamięci. Grotowski - Kantor - Szajna09.11.2016 Spuścizna wielkiej trójki 09.11.2016 Grotowski, Kantor i Szajna wciąż inspirują - 6. Źródła pamięci. Grotowski - Kantor - Szajna10.10.2016 Apokalipsa z autopsji24.01.2015 Program - 4. Źródła Pamięci. Grotowski - Kantor - Szajna - 201413.09.2014 Zaginione spodnie - Odnalazły się zaginione spodnie Józefa Szajny z obozu Buchenwald04.07.2014 W Rzeszowie - 90 urodziny Szajny16.03.2012 W Rzeszowie - o Grotowskim, Kantorze i Szajnie20.08.2011 Józef Szajna - twórca osobny26.06.2010 Obchody 88. rocznicy urodzin Józefa Szajny16.03.2010 Pamięci Józefa Szajny13.03.2010 Słowa zamieniał w obraz13.03.2010 Marzec w Siemaszkowej - rzeszowski teatr szykuje dla widzów wiele wspaniałych chwil 26.02.2010 Józef Szajna - post mortem 08.09.2009 Pomniki grubo ciosane 03.08.2009 "Przejście 2001" nareszcie w ładnej oprawie 04.07.2009 Tczew. Festiwal Zdarzenia imieniem Szajny 04.07.2009 Szajna - sztuka życia zrekonstruowana 24.04.2009 Nowa książka o Szajnie 15.04.2009 Opowieść o tym, jak znaleźć siłę 11.04.2009 Całuny Mistrzów 04.02.2009 Trzeba umrzeć, żeby stać się w Polsce naprawdę sławnym 26.08.2008 "Epitafium" Józefa Szajny 09.08.2008 Rzeszów uczci Szajnę 24.07.2008 Spotkanie i pożegnanie 03.07.2008 Pożegnaliśmy Józefa Szajnę - mistrza wielu pokoleń 01.07.2008 Świat zdegradowany 26.06.2008 Świat według Józefa Szajny 25.06.2008 Odszedł obrońca ludzkiej godności 25.06.2008 Odszedł Józef Szajna 25.06.2008 Obrazy czerpiące z arcydzieł słowa 25.06.2008 Los dał mu dwa życia 25.06.2008 Józef Szajna w galerii Refektarz 25.06.2008 Zmarł Józef Szajna 24.06.2008 Tytuł doktora honoris causa dla Józefa Szajny 06.06.2007

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...