Paweł Chynowski

Teatrolog, krytyk baletowy, librecista i wydawca.
Ukończył wydział filologiczny Uniwersytetu Warszawskiego ze specjalizacją nauki o teatrze. Debiutował już podczas studiów na łamach „Ruchu Muzycznego” i „Życia Warszawy”, z którym wkrótce związał się na stałe jako publicysta kulturalny, skupiając się tam przez kilkanaście lat na tematyce baletowej i teatralnej. Publikował w programach teatralnych oraz na łamach innych czasopism. Był polskim korespondentem miesięczników: „Dance Magazine” (USA) i „Ballett International” (RFN). Opracowywał hasła baletowe do „Encyklopedii muzycznej PWM”, „Polskiego słownika biograficznego” i do amerykańskiej „International Encyclopedia of Dance” (Oxford Univesity Press, 1998).
Jako krytyk ze szczególną pasją uprawiał publicystykę inspirującą polskie życie baletowe. Dążył do aktywizowania, podnoszenia poziomu i rangi sztuki baletowej w Polsce, zwalczał pokutujące w naszym balecie stereotypy i popularyzował jego dokonania. Postulował autonomizację polskiego baletu, uniezależnienie go od teatru operowego wzorem baletów narodowych w krajach zachodnich. Wspierał powstanie Polskiego Teatru Tańca w Poznaniu, ideę ogólnopolskich konkursów tańca i choreografii oraz aktywność artystyczną czołowych twórców i tancerzy polskiego baletu. Skutecznie walczył o ożywczą dla naszych teatrów współpracę z wybitnymi choreografami zagranicznymi, a także o polskie debiuty choreograficzne.
Założył i prowadził pierwszy w kraju magazyn baletowy „Taniec”, wydawany przez Polski Teatr Tańca w Poznaniu, a później przez Teatr Wielki w Warszawie. Był doradcą Łódzkich Spotkań Baletowych i pomysłodawcą polskiego wyróżnienia baletowego - Medalu Wójcikowskiego, przyznawanego corocznie przez Polski Teatr Tańca wybijającemu się tancerzowi młodego pokolenia. Jako członek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI), wypromował u nas Międzynarodowy Dzień Tańca, obchodzony od 1984 roku na całym świecie.
Bywał na międzynarodowych festiwalach i odwiedzał najważniejsze ośrodki baletowe, publikując potem korespondencje z Brukseli, Moskwy, Nowego Jorku, Paryża, Marsylii, Monte Carlo, Amsterdamu, Hagi, Wenecji, Wiednia, Zurychu, Genewy, Berlina Zachodniego, Hamburga, Monachium, Kopenhagi, Helsinek, Budapesztu, Sofii i Warny. Towarzyszył też jako wysłannik prasowy czołowym polskim zespołom podczas ich występów gościnnych w: Belgii, Bułgarii, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Kanadzie, Luksemburgu, Niemczech, Rumunii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii, ZSRR i na Tajwanie.
Inspirował ogólnopolskie obchody 200-lecia polskiego baletu w 1985 roku oraz był konsultantem programowym stołecznego Teatru Wielkiego do spraw tego jubileuszu. Doprowadził wówczas do kilku znaczących premier baletowych oraz wizyt renomowanych zespołów zagranicznych w Warszawie, a także do odtworzenia w powązkowskich katakumbach tablicy pamiątkowej ojca polskiego baletu, Françoisa Gabriela Le Doux (1755-1823). Tę współpracę z Teatrem Wielkim kontynuował następnie na prośbę dyrektora Roberta Satanowskiego jako dramaturg i doradca do spraw baletu. Z jego inicjatywy odbywały się wówczas doroczne Warszawskie Dni Baletu, a w 1989 roku zorganizowano ogólnopolskie obchody 100-lecia urodzin Wacława Niżyńskiego.
W 1992 roku został kierownikiem literackim (dramaturgiem) Teatru Wielkiego - Opery Narodowej i rozstał się z „Życiem Warszawy”. Pełnił tę funkcję do końca marca 2009 roku, rozwijając tradycję wydawniczą teatru oraz przywiązując dużą wagę do popularyzacji wieloletniego dorobku warszawskiej opery i baletu. Wypracował ceniony model programów teatralnych, porównywalnych z wydawnictwami czołowych scen operowych świata.
Jest również autorem librett baletowych: „Stanisław i Anna Oświęcimowie” z wykorzystaniem poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza (Teatr Wielki w Warszawie, choreografia: Witold Gruca, 1976; Opera Bałtycka, choreografia: Witold Gruca, 1992; Teatr Wielki w Poznaniu, choreografia: Beata Wrzosek, 2009), „Mit o Aleksandrze” z muzyką Jadwigi Szajny-Lewandowskiej (1978, balet nie zrealizowany), „Nasz Niżyński” z muzyką różnych kompozytorów (Teatr Wielki w Warszawie, różni choreografowie, 1989), „Muzy Chopina” do muzyki obu koncertów fortepianowych Fryderyka Chopina (Teatr Wielki – Opera Narodowa, choreografia: Waldemar Wołk-Karaczewski, Warszawa, 1991), „Hrabia Monte Christo” z muzyką Stanisława Moniuszki (Teatr Wielki w Poznaniu, choreografia: Waldemar Wołk-Karaczewski, 2005) i „Casanova w Warszawie” z muzyką Wolfganga Amadeusa Mozarta (Teatr Wielki - Opera Narodowa, choreografia: Krzysztof Pastor, 2015).
Był wielokrotnie wyróżniany medalami okolicznościowymi Ministerstwa Kultury i Sztuki, Polskiej Agencji Artystycznej „Pagart” i Łódzkich Spotkań Baletowych; otrzymał m.in. medale im. Diagilewa, Niżyńskiego, Bogusławskiego, Chopina i Szymanowskiego oraz 200-lecia Polskiego Baletu. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1986), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005) i Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2013).
1 kwietnia 2009 roku dyrektor naczelny Teatru Wielkiego, Waldemar Dąbrowski, mianował Pawła Chynowskiego swoim pełnomocnikiem do spraw baletu. Od tej chwili jest on partnerem i zastępcą nowego dyrektora baletu Krzysztofa Pastora. Wraz z nim pracuje nad programem i organizacją Polskiego Baletu Narodowego w Teatrze Wielkim.

Źródlo: Teatr Wielki-Opera Narodowa

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...