Wanda Siemaszkowa
Aktorka, reżyserka, dyrektorka teatrów.
Urodziła się 30 grudnia 1867 w Lipowej k. Kobrynia na Białorusi. Zmarła 6 sierpnia 1947 w Żarnowcu.
Uczyła się najpierw w gimnazjum w Łomży, skąd przeniosła się do Warszawy, gdzie dopełniała wykształcenia na pensji Czarneckiej i brała lekcje gry aktorskiej u Józefa Kotarbińskiego.
8 października 1887 roku debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w teatrze krakowskim w roli Helenki w "Dziwaku".
W Krakowie pracowała przez sześć sezonów. 3 czerwca 1888 roku wyszła w Krakowie za aktora Antoniego Siemaszko i odtąd występowała pod nazwiskiem męża. W latach 1893-94 była aktorką teatru lwowskiego, potem wróciła do Krakowa.
W 1905 roku utworzyła własny zespół, który występował między innymi w Mińsku Litewskim, Pińsku, Wilnie, Grodnie, Kownie, Brześciu Litewskim. Od 1906 roku powróciła do teatru lwowskiego, z którym grała też w Wiedniu (1910) i Paryżu (1913). W 1914 roku odbyła wielkie tournee jako recytatorka (Wiedeń, Praga, Tabor, Berlin). Przez dwa sezony prowadziła Teatr Miejski w Bydgoszczy, potem znowu poświęciła się goscinnym występom. W latach 1924-26 na zaproszenie Polonii występowała na "wieczorach artystyczno-deklamacyjnych" w Stanach Zjednoczonych.
Po zajęciu Lwowa przez wojsk niemieckie zrezygnowała ze sceny.; mieszkała wtedy w Wieliczce.
Od 1945 roku przez dwa sezony była dyrektorem Teatru Ziemi Rzeszowskiej. Była członkiem zasłużonym ZASP.
Największym atutem Siemaszkowej było idealne współbrzmienie jej gry z nowymi tendencjami w twórczości dramatycznej. Była pierwszą wybitną aktorką Młodej Polski. Swoimi kreacjami stworzyła program nowego aktorstwa, wyrażając przeżycia i nastroje buntowniczego pokolenia. Była pierwszą aktorką, która wybiła się w dziełach Stanisława Wyspiańskiego jako Maria w "Warszawiance" i Panna Młoda w "Weselu". Zasłynęła również postaciami ibsenowskimi.
Po II wojnie światowej była jeszcze w Rzeszowie czynnym reżyserem i po raz ostatni wystąpiła tu w rolach Wdowy z "Balladyny" i Pani Tabret ze "Świętego płomienia".
W 1957 roku teatr rzeszowski nazwano jej imieniem.
Olga Katafiasz
Dziennik Teatralny
Uczyła się najpierw w gimnazjum w Łomży, skąd przeniosła się do Warszawy, gdzie dopełniała wykształcenia na pensji Czarneckiej i brała lekcje gry aktorskiej u Józefa Kotarbińskiego.
8 października 1887 roku debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w teatrze krakowskim w roli Helenki w "Dziwaku".
W Krakowie pracowała przez sześć sezonów. 3 czerwca 1888 roku wyszła w Krakowie za aktora Antoniego Siemaszko i odtąd występowała pod nazwiskiem męża. W latach 1893-94 była aktorką teatru lwowskiego, potem wróciła do Krakowa.
W 1905 roku utworzyła własny zespół, który występował między innymi w Mińsku Litewskim, Pińsku, Wilnie, Grodnie, Kownie, Brześciu Litewskim. Od 1906 roku powróciła do teatru lwowskiego, z którym grała też w Wiedniu (1910) i Paryżu (1913). W 1914 roku odbyła wielkie tournee jako recytatorka (Wiedeń, Praga, Tabor, Berlin). Przez dwa sezony prowadziła Teatr Miejski w Bydgoszczy, potem znowu poświęciła się goscinnym występom. W latach 1924-26 na zaproszenie Polonii występowała na "wieczorach artystyczno-deklamacyjnych" w Stanach Zjednoczonych.
Po zajęciu Lwowa przez wojsk niemieckie zrezygnowała ze sceny.; mieszkała wtedy w Wieliczce.
Od 1945 roku przez dwa sezony była dyrektorem Teatru Ziemi Rzeszowskiej. Była członkiem zasłużonym ZASP.
Największym atutem Siemaszkowej było idealne współbrzmienie jej gry z nowymi tendencjami w twórczości dramatycznej. Była pierwszą wybitną aktorką Młodej Polski. Swoimi kreacjami stworzyła program nowego aktorstwa, wyrażając przeżycia i nastroje buntowniczego pokolenia. Była pierwszą aktorką, która wybiła się w dziełach Stanisława Wyspiańskiego jako Maria w "Warszawiance" i Panna Młoda w "Weselu". Zasłynęła również postaciami ibsenowskimi.
Po II wojnie światowej była jeszcze w Rzeszowie czynnym reżyserem i po raz ostatni wystąpiła tu w rolach Wdowy z "Balladyny" i Pani Tabret ze "Świętego płomienia".
W 1957 roku teatr rzeszowski nazwano jej imieniem.
Olga Katafiasz
Dziennik Teatralny
Wanda Siemaszkowa (1867 - 1947) - Aktorka, reżyserka, pedagog, dyrektorka teatrów.30.12.2024
Nakład jest ograniczony. - Rzeszów. W Teatrze im. Wandy Siemaszkowej można nabyć banknot z podobizną jego patronki21.08.2021
Banknot i wystawa „O Wandzie, co chciała do Rzeszowa" 13.08.2021
A w "Siemaszkowej" znów święto! - „Wanda Siemaszkowa i jej teatr" - konferencja - Teatr im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie22.12.2014
