Zygmunt Anczyc
Aktor, reżyser, tłumacz i dramaturg, dyrektor teatru.
Zygmunt Fryderyk Anczyc. Urodził się 14 września 1783 w Wilnie, zmarł 5 czerwca 1855 w Krakowie.
Pochodził z rodziny niemieckiej, czego ślady znajdujemy w niemieckiej pisowni nazwiska Anschutz, często obok polskiej spotykanej w źródłach archiwalnych. A. rozpoczął swoją karjerę aktorską w rodzin nem Wilnie, poczem kolejno występował na scenach w Grodnie, Mińsku, a od r. 1822 w Warszawie. Zaangażowany do Teatru Narodowego, który w tym czasie pozostawał pod kierownictwem L. Osińskiego, jeździł w miesiącach letnich r. 1823 i 1824 także do Poznania i Kalisza. Odr. 1826 przebywał w zespołach krakowskich: J. Szymkayły, K. Skibińskiego i J. Pfeiffera i w dalszym ciągu objeżdżał miasta prowincjonalne. Był już wtedy aktorem o znaczniejszej sławie, a niektóre role, jak np. Harpagona w SkąpcuMoljera, którego w r. 1830 grał także w Poznaniu w języku niemieckim, zjednywały mu wielki rozgłos. Od r. 1839 pełnił kilkakrotnie obowiązki kierownika zespołu krak., zyskując sobie imię energicznego dyrektora i sprężystego administratora. W r. 1843 stanął jako reżyser na czele utworzonego w Poznaniu pierwszego stałego teatru polskiego. Trudności, w jakich ten teatr się znalazł, nie umiał jednak pokonać, wobec czego scena ta po siedmiu miesiącach upadła, a on sam powrócił do Krakowa. Tutaj z powodu podeszłego wieku rzadko już na scenie występował, więcej zajmował się tłumaczeniem na język polski sztuk obcych, zwłaszcza niemieckich, jak Nestroy’a, Raimunda i Raupacha. Napisał też oryginalną sztukę, Powrót więźniów z Kufsteinu w r. 1848. W r. 1847, w czasie jednego z swych pobytów w Poznaniu, wydał Repertuarz widowisk scenicznych,. granych naówczas przez zespół krakowski. Od r. 1850 pozostawał na emeryturze. Jeszcze w r. 1854 wybrał się na występy do Poznaniu, lecz wkrótce potem 5 VI 1855 r. zmarł w Krakowie. Był ojcem Władysława Ludwika A.
Oprac. Ryszard Klimczak
Źródło: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1935
Pochodził z rodziny niemieckiej, czego ślady znajdujemy w niemieckiej pisowni nazwiska Anschutz, często obok polskiej spotykanej w źródłach archiwalnych. A. rozpoczął swoją karjerę aktorską w rodzin nem Wilnie, poczem kolejno występował na scenach w Grodnie, Mińsku, a od r. 1822 w Warszawie. Zaangażowany do Teatru Narodowego, który w tym czasie pozostawał pod kierownictwem L. Osińskiego, jeździł w miesiącach letnich r. 1823 i 1824 także do Poznania i Kalisza. Odr. 1826 przebywał w zespołach krakowskich: J. Szymkayły, K. Skibińskiego i J. Pfeiffera i w dalszym ciągu objeżdżał miasta prowincjonalne. Był już wtedy aktorem o znaczniejszej sławie, a niektóre role, jak np. Harpagona w SkąpcuMoljera, którego w r. 1830 grał także w Poznaniu w języku niemieckim, zjednywały mu wielki rozgłos. Od r. 1839 pełnił kilkakrotnie obowiązki kierownika zespołu krak., zyskując sobie imię energicznego dyrektora i sprężystego administratora. W r. 1843 stanął jako reżyser na czele utworzonego w Poznaniu pierwszego stałego teatru polskiego. Trudności, w jakich ten teatr się znalazł, nie umiał jednak pokonać, wobec czego scena ta po siedmiu miesiącach upadła, a on sam powrócił do Krakowa. Tutaj z powodu podeszłego wieku rzadko już na scenie występował, więcej zajmował się tłumaczeniem na język polski sztuk obcych, zwłaszcza niemieckich, jak Nestroy’a, Raimunda i Raupacha. Napisał też oryginalną sztukę, Powrót więźniów z Kufsteinu w r. 1848. W r. 1847, w czasie jednego z swych pobytów w Poznaniu, wydał Repertuarz widowisk scenicznych,. granych naówczas przez zespół krakowski. Od r. 1850 pozostawał na emeryturze. Jeszcze w r. 1854 wybrał się na występy do Poznaniu, lecz wkrótce potem 5 VI 1855 r. zmarł w Krakowie. Był ojcem Władysława Ludwika A.
Oprac. Ryszard Klimczak
Źródło: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1935
